Kurban Bayramı dolayısıyla Çanakkale Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Burhan Bağcı bir basın bildirisi yayımladı. Bildiride, kurbanın acı çektirilmeden, çevreyi kirletmeden sağlıklı ve hijyenik bir şekilde kesilmesi gerekliliğinin altı çizilirken, halk sağlığı açısından dikkat edilmesi gerekenler vurgulandı. Çanakkale Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Burhan Bağcı, kurbanın dini bir vecibe olduğunu ve kesim sırasında alınacak tedbirlerin de dini vecibelerin bir parçası olduğunu belirtti. Her yıl Kurban Bayramı öncesi ve sonrasında basında yer alan görüntülerin kurbanın amacına uygun olmadığını ve kamuoyunu rahatsız ettiğini kaydeden Bağcı, son yıllarda olumsuz görüntülerin azaldığına dikkat çekti.
Bu nedenle, Türk Veteriner Hekimleri Birliği olarak, her yıl kurbanlık alınması sırasında, kurbanın kesimi esnasında, etlerin muhafazasında ve kurban atıklarının bertaraf edilmesinde, halk sağlığı açısından dikkat edilmesi gerekli hususların kurban öncesi kamuoyu ile paylaşılmakta olduğunu ifade eden Bağcı, şunları belirtti; “Kurban Bayramında, kesilen hayvan sayıları kesin rakam olarak bilinememekle birlikte, yaklaşık olarak 1.000.000 Büyük Baş ve 2.500.000 Küçük Baş hayvanın nakli ve kesimi yapılmaktadır. Bu miktar, ülkemizde yıllık olarak kesilen hayvan miktarının % 25-30 una tekabül etmektedir. Bu kadar sayıda hayvanın 3 gün gibi kısa sürede nakledilmesi ve kesilmesi, gerekli tedbirler alınmadığı ve gerekli alt yapı oluşturulmadığı takdirde, insan sağlığı, hayvan sağlığı ve çevre ile ilgili önemli sorunları da beraberinde getirmektedir. Bu konuda, kurban kesenlere de önemli görevler düşmektedir.”
Veteriner hekim kontrolü şart
İnsanlarda görülen hastalıkların yüzde 61’inin hayvan kökenli olduğunu hatırlatan Çanakkale Veteriner Hekimleri Odası Başkanı Bağcı, insan sağlığı açısından gıdaların ortaya koyduğu riskin de yüzde 90’ının hayvansal kökenli gıdalardan kaynaklanmakta olduğuna dikkat çekti. Bağcı, “Bu nedenle, hayvan ve hayvansal ürünlerden gelebilecek bu tehlikelerin azaltılması veya ortadan kaldırılması açısından, kesilen hayvanın sağlıklı olması ve veteriner hekim muayenesi önemlidir” dedi. Veteriner hekim kontrolünün şart olduğunu kaydeden Bağcı, özellikle hayvan pazarlarında yapılacak olan veteriner hekim denetimlerinin, halk ve hayvan sağlığı açısından riskleri önemli ölçüde bertaraf edeceğini belirtti. Bağcı, veteriner hekim kontrolü dışında yetiştirilen, sevki yapılan, satışa sunulan ve kesilen hayvanların, bulaşıcı ve salgın hayvan hastalıklarının yayılma riskini arttırmakta olduğuna işaret etti. denetim yapılacak olan yerlerin belediyelerin kontrolünde bulunduğunu, ancak belediyelerde bu ihtiyaca cevap verecek yeterli sayıda veteriner hekim istihdam edilmediğini kaydeden Bağcı, “Bu nedenle de istenilen düzeyde kontrol ve denetim yapılamamaktadır. Belediyeler bu asli görevlerini yerine getirebilmeleri için yeterli sayıda veteriner hekim istihdam etmelidir” dedi.
Kurban konusunda dikkat edilmesi gerekenler
“Kurbanla ilgili faaliyetlerin bir kısmı, hayvan sağlığı ve gıda güvenliği ile ilgili yasalarda kapsam dışı bırakılmıştır. Bu nedenle, kurban kesecek ve kurban eti tüketecek kişilerin; kurbanlıkların seçimi, kesimi ve kesim sonrasında insan ve hayvan sağlığı açısından dikkat etmeleri gereken hususları, çevrenin kirletilmemesi ve hayvan refahı konularında alınması gereken tedbirler ve etlerin muhafazası ile ilgili bilgi sahibi olmaları gerekir” şeklinde açıklama yapan Bağcı, son yıllarda iyi bir kamuoyu oluşmasına ve olumlu gelişmeler yaşanmasına karşılık, kurban kesim şartları, hayvan refahı, gıda güvenliği ve halk sağlığı açısından hala önemli riskler yaşanmakta olduğunun altını çizdi.
Kurbanlık alıp, kendileri kesecek kişilerin dikkat etmesi gerekli hususların belirtildiği basın bildirisinde; kurbanlık hayvanların hayvan pazarları, hayvan borsaları veya Kurban Hizmetleri Komisyonu’nca belirlenen kurbanlık satış yerlerinden veya doğrudan hayvancılık işletmesinden alınması gerektiği duyuruldu. Büyükbaş hayvanlarda; Hayvanın, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nda kayıtlı olduğunu gösteren, kulak küpelerinin olmasına ve veteriner hekim tarafından muayene edilerek sevk edildiğini gösteren, veteriner sağlık raporu ile hayvanların pasaportlarının olmasına dikkat edilmesi gerekliliğinin altını çizen Bağcı, küçükbaş hayvanlarda ise kulak küpelerinin ve veteriner sağlık raporunun olmasına dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.
Kurbanlık hayvanın seçimi
Çanakkale Veteriner Hekimleri Odası’nın yayımladığı basın bildirisinde, kurbanlık hayvanın seçimi konusunda da açıklamalarda bulunuldu. Büyükbaş hayvanların 2 yaşından küçük olmaması, hayvanın besi durumunun (kondüsyonu) iyi olması, gebe olmaması ve yeni doğum yapmamış olması gerektiği kaydedildi.Hayvanda yüksek ateş olması, tüylerin karışık ve mat olması, bakışların cansız olması, pis kokulu ishal ve burun akıntısının olması, çevreye aşırı tepkili ya da duyarsız olması, vücudunun çeşitli yerlerinde şişlikler olmasın hastalık belirtisi olduğuna işaret edildi. Böyle hayvanların kurbanlık olarak tercih edilmemesi gerektiği vurgulandı.
Kurbanlıkların kesiminde dikkat edilmesi gerekenler
“Kurbanlık hayvanların kesimleri için öncelikli tercihimiz, veteriner hekim kontrolü yapılan ve hijyen şartları çok daha iyi olan, Bakanlıktan ruhsat almış mezbaha ve kombinalar veya geçici kesim yerleri olarak düzenlenen yerler olmalıdır. Kesim yapılacak yerler temiz ve serin olmalı ve buralarda bol miktarda su bulunmalıdır. Kesim işlemi, mümkün olduğunca hayvanlar askıya alınarak yapılmalıdır. Böylece kesme ve yüzme işleminin daha temiz ve sağlıklı bir şekilde yapılması yanında kanın akması da daha iyi sağlanacaktır” şeklinde yapılan açıklamada, kesimde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar şöyle belirtildi: “Kesim yeri temiz olmalı ve akan su bulunmalıdır. Kesim yapan kişinin sağlıklı ve temiz olması gerekir. Elinde kesik veya yara varsa hijyenik eldiven kullanmalıdır. Bıçaklar sık sık temizlenmelidir. Hastalıklı doku ve organların kesimi sırasında kirlenen bıçaklar dezenfekte edilmelidir. Hayvan tutulup yatırılırken veya askıya alınırken işkence-eziyet edilmemelidir. Kesim mümkünse askıya alarak yapılmalıdır. İç organlar yüzme işini takiben en kısa sürede çıkarılmalıdır. Yutak boşaltılmalı, mide-bağırsak, safra ve idrar kesesi ve üreme organları çıkarılmalı, memeler karkastan uzaklaştırılmalıdır. Kesim sırasında kan, bağırsak içeriği gibi maddelerle çevrenin kirlenmesi engellenmelidir Tüketilecek sakatatlar temiz bir şekilde çıkarılmalıdır. Kurban atıkları çöp varillerine ve gelişi güzel çevreye atılmamalı, kanalizasyon kanallarına dökülmemelidir. Çevre temizliği ve halk sağlığı açısından bu tür atıklar sokak hayvanlarının erişemeyeceği şekilde derin çukurlara gömülmelidir.”
Etlerin muhafazası
Kurban etlerinin muhafazası hakkında da bilgilerin verildiği basın bildirisinde, kurban etlerinin parçalar halinde temiz kaplarda saklanması gerektiği belirtildi. Önce güneş görmeyen serin bir yerde 5-6 saati geçmeyecek şekilde bekletilerek etin sıcaklığının düşmesinin sağlanması gerektiği, ondan sonra buzdolabına kaldırılmasının önemli olduğu ifade edildi. Kurban etlerinin bozulmaması için dikkat edilmesi gerekenler şu şekilde belirtildi: “Et ve et ürünleri bakterilerin çoğalmaları için son derece uygun bir ortam niteliğindedir. Uygun koşullarda bir bakteri 12 saatte 16 milyara ulaşabilmektedir. Bu durum hafif bir bakteri yüküne sahip bir etin iyi muhafaza edilmediği takdirde bir gece sonra insan sağlığı açısından ne derece büyük bir tehlikeye dönüşebileceği konusunda fikir vermektedir. Kurbanlık etler henüz kesim sıcaklığında iken buzdolabına poşet içinde veya hava alamayacak bir durumda büyük parçalar halinde üst üste konulursa, buzdolabı ısısı etin iç kısımlarını soğutmaya yetmez. Bu nedenle etin hava almayan kısımlarında çok kısa sürede (2. gün) bozulma ve kokuşma hatta yeşillenme görülür. Böyle kısımlar kesinlikle tüketilmemeli atılmalıdır. Kurbanlık etin dayanma süresi, kesim kalitesi ve et parçasının büyüklüğüne göre değişmekle beraber normal buzdolabı koşullarında 5 veya 6 gündür. Bu süre kıymada genellikle 3 gündür. Eğer daha uzun süreli muhafaza düşünülüyorsa etler derin dondurucuda -18 derecede muhafaza edilmelidir.”
Bildiride bir diğer önemli husus olarak, “Ülke olarak önemli bir miktarda döviz ödeyerek deri ve bağırsak ithali yaptığımız halde, kurban derilerinin gerektiği şekilde muhafaza edilmemesi, bağırsakların toplanmaması nedeniyle bu tür yan ürünlerin tam anlamıyla değerlendirilememesi sonucu önemli ölçüde ekonomik kayıplar yaşanmaktadır” denildi.