Korona virüs vakaları ülkede ve ilimizde tırmanmaya devam ederken yeni mutasyon korona virüs ile ilgili yeni bilgiler de açıklanmaya başlandı. Prof. Dr. Alper Şener ‘’Mart 2020’den beri benim gibi bin hasta görüp ölüm görseydiniz aşı için bir dakika düşünmezdiniz’’ dedi.
Çin’in Wuhan kentinde başlayıp tüm dünyaya yayılan ve 15 binden fazla kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan korona virüs hakkında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener önemli açıklamalarda bulundu.
İngiltere’de yeni tip mutasyon korona virüs çıktığı ortaya atıldı. Dr. Şener, yeni mutasyona da değinerek, ‘’Evet bir efsane daha bitti! Koronanın gripten farkı yok diyenlere gelsin. Ciddi fark var. Hem de dağlar kadar’’ ifadelerinde bulundu.
‘’Bilimsel arenada kanser çalışanlar şaşkın... Bende şaşkınım ve bir çıkarım yapmak istemiyorum ama, yer Çin. Konu Tianjin Medical University ve araştırmacı Dr. Hua Tang ve ekibinin yayınları- öyle sıradan bir Üniversite değil. Çin’in en köklü araştırma kurumlarında 1951 kuruluşu, 3.Kanser çalışan ve ciddi sonuçlara imza atan bir ekip, literatürde 100’den fazla makaleleri var, 4.Ana ilgi alanları miRNA ve karaciğer, mide ve servix kanserinde çok ciddi buluşları var! 5.Bir araştırmacı- Elisabeth Bik; Toplam 45 yayınlarının Fabrikasyon (uydurma) olduğunu iddia ediyor. Hatta bir kaç tanesini geri çektirmiş ama beş yılını almış’’ dedi.
‘’ÜÇ AŞI BU TİP MUTASYONLARDAN ETKİLENMİYOR’’
İngiltere’de yeni mutant virüs hakkında açıklama yapan Şener, ‘’İlk Eylül’de tesbit edilen N501Y mutasyonu zamanla yayılmaya başladı, D614G’den sonra tanımlanan ilk önemli mutasyon ve ülke dışından geldiğini düşünüyorlar. Haftalık sekans analizi yapılan yerlerde artık yerleştiği; bazı yerlerde %20’lerde. Hızlı yayılım ile ilişkili ama tabloda ağırlaşma ilişkisi hale tesbit edilememiş. En büyük korku aşının etkinliğini etkiler mi? Çok ihtimal verilmiyor ama bu ihtimale kapıyı da kapatmıyorlar. Çünkü 4 bin farklı mutasyonun tanımlandığı Spike proteinde şimdilik üç aşı bu tip mutasyonlardan etkilenmiyor. Sonuç; İngiltere çok sıkı önlemlere gidiyor. Aşıları hazır olduğu için panik yok’’ şeklinde konuştu.
‘’KORONA İSVEÇ’İ DE DİZE GETİRDİ’’
‘’Korona İsveç’i de dize getirdi’’ diyen Şener, ‘’Maske toplu taşımada belirli zamanlarda önerilir, zorunlu değil. 4 kişiden fazla lokantada kalabalık oturmak yasak. Akşam 20:00’dan sonra alkol satışı yasak. Ocak 24’e kadar okullar, havuz, spor merkezleri kapalı. İş verenlere evden çalışma yolunu açmaları önerilir’’ ifadelerinde bulundu.
AŞI ÖNEMLİ
Şener, aşının önemli olduğunu ifade ederek ‘’Bir zincir en zayıf halkası kadar güçlüdür. Aşı, o zayıf halkalar için çok önemli. Kendinizi değil, onları düşünün’’ dedi.
Dr. Şener ayrıca koronavirüs ile ilgili çok fazla doğru ve yanlış bilginin paylaşıldığını söyleyerek, ‘’Sosyal medyaya bakınca içim rahatlıyor; hastalığı geçiren herkes uzman artı biraz İngilizce biliyor ise hoca. Aşıyı niye ilk biz bulmadık hayret’’ diyerek eleştirdi.
Aşı için ise, ‘’Aşıda teklif var ısrar yok’’ dedi.
KORONA SALGINI ÇIKARIMI
‘’Korona salgını sürecinde sağlık çalışanı olarak kendi adıma çıkarımım’’ diyerek söz başlayan Şener, ‘’Bir daha bu yolları aynı hevesle yürür müyüm? Kimbilir ne bekliyor, kalır mıyım ölür müyüm? Ne malum dünya gözüyle bir daha görür müyüm?'’ diyerek esprili bir şekilde değerlendirdi.
‘’TÜRKİYE’DEN BİLDİRİMİ YAPILMIŞ VARYANT YOK’’
Korona virüs mutasyonunu takip eden www.gisaid.org. İnternet sitesinden alıntılayan Şener, ‘’Türkiye’den bildirimi yapılmış bir varyant yok! Bizde virüsün GR ve GH alt tipleri bildirmiş! Türkiye’den sadece 13 bildirim var... Ülkelere ayrı ayrı bakabiliyorsunuz! Spike protein RBD bölgesinde en sık mutasyon D614G; diğerleri S477N(Melbourne ve orta Avrupa’da GR ve GH kökenli), N439K ( İngiltere G kökenli), N501Y( İngiltere yeni varyant GR ve GH kökenli - Güney Afrika’da ilişkili) ve Y453F ( mink- hayvan )Sonuç; bu değişimler aşının etkinliğini bozabilir mi? Şimdilik bilmiyoruz! Ama şunu biliyoruz iyiye işaret değil’’ şeklinde ifade etti.
YENİ MUTASYON SARS-CoV-2
Yeni mutasyon korona virüs hakkında detaylı bilgileri aktaran Dr. Şener, ‘’SARS-CoV-2 VUI 202012/01 (Variant Under Investigation, year 2020, month 12, variant 01). Yeni Virüsün adı... Neden bu kadar paniğe sebep oldu? Aşıların çalışmasında kritik role sahip Spike protein RBD( receptor binding domain)’de tesbit edilen üç ana kısımda gösterildi- N501Y+ spike deletion 69-70del + P681H...ilk defa aynı anda üç bölgede birden değişim var! Biyolojik sonucu var mı? Yani genetik olan değişim- virüs yayılımına veya tablonun ağırlaşmasında etkisi var mı? Yayılımda var... Ağırlaşmaya belli değil! Şimdi ne yapılacak ? Plan şu; 20 Eylül 2020( ilk tesbit zamanı ) ile 21 Şubat 2021 arasında aşı olan ve olmayanlarda varyant virüs oranına bakıp; aşı veya monoklonal antikordan etkilenip etkilenmediğine bakılacak. Klinik önemine karar vermek için’’ diye ifade etti.
Şener ek olarak, ‘’Bu mutant virüs çok hızlı yayılıyor ise; aşıya da gerek kalmaz mı acaba’’ diyerek bir yorumda bulundu.
ABD’de trend topic olduğunu belirten Şener, ‘’Amerikalı senatör Joni Ernst doktorları para kazanmak için Covid 19 ölümlerini çarpıtmakla suçlayıp; Bugün aşı olmuş. Kanmayın bu dış mihraklara’’ diyerek yine eleştirisini esprisini bir şekilde dile getirdi.
‘’AŞI OLMAYACAĞIM DİYENLER İLK SIRAYA GİRECEK’’
Dr. Şener, ‘’Aşı geldi uygulamaya başlandı, bir kişi bu aşı karşıtlarına kanarak olmaz ve ölür ise ne olur?’’ diyerek ‘’aşı olmayacağım diyenlere inanmayın ilk onlar olmak için sıraya girecekler’’ dedi.
Aşı için yorumda bulunan Şener, ‘’Mart 2020’den beri benim gibi... Bin hasta görüp ölüm görseydiniz aşı için bir dakika düşünmezdiniz’’ dedi.
KORONA AŞISINDA İNSANLARI 3’E AYIRDI
Korona aşısı sürecinde insanları değerlendirerek, ‘’Kimler kimlerle beraber İyi niyetli; gerçekten aşıdan korkanlar. Kötü niyetli; ülkenin sağlık politikasını beğenmediği için hırsını aşıdan alanlar politik bakış. Fırsatçılar; aşı olma şunu al diyenler’’ şeklinde 3’e ayırdı.
BÜYÜK TUFANA BENZETTİ
Dr. Şener, aslında bugün yaşadıklarımızın benzeri binlerce yıl önce yaşandığını dile getirerek, Bir benzerinin Büyük Tufan olduğunu söyledi. Benzerlikleri ise şu şekilde açıkladı; Gemi = Aşı, Tufan = Salgın, Gemiye binenler = aşı, Gemiye binmeyeler = aşı olmayanlar’’
Bu güne kadar Korona virüs hakkında 2,987 makale yazıldığını söyleyen Şener, ‘’Korona aşıları ile ilgili bugüne kadar PubMed’deki makalelerin yüzde 70’ini okuduğunu belirtti. Bazı insanların ise çokbilmiş bir şekilde ‘’sen ne bilirsin?’’ diye konuştuğunu söyledi.
‘’BİZİM AŞIMIZI ALMAK İÇİN SIRAYA GİRECEKLER’’
Türkiye’nin salgını yönetmekte tecrübeli olduğunu ifade eden Şener, tahminlerini aktararak diğer ülkelerin de yerli aşımızı almak için sıraya gireceklerini belirtti. Şener, ‘’Türkiye salgın hastalıklar ile mücadelede neredeyse dünyada en deneyimli ülkedir. Toplumda hedef popülasyona % 99 ile çocukluk çağı aşılarını ulaştıran bir başka ülke yok... ABD vb ülkeler dahil. Salgın döneminde bile aksamadı. Verem Savaş Dispanserleri, Sıtma Savaş Birimleri, Lepra Hastaneleri ile Türkiye Cumhuriyet’inin ilk kurulduğu yıllardan beri salgın hastalık ile mücadelede şiar edinmiş bir teşkilat yapısı vardır. Yakın zamana kadar hiç bir aşı geliştirme veya üretim çalışması olmamasına rağmen 10 ay gibi bir sürede faz 2 aşamasına gelen aşı geliştirmek hiç kolay değildir’’ dedi. Sürecin devamında neler olacağını değerlendiren Şener, ‘’Aşılarımızı olacağız; devlet hangisini uygun görür ve yapmaya başlar ise, tahminim 2022 yılında yerli aşımız uygulanmaya başlayacak ve belki diğer ülkeler bizim aşımızı almak için sıraya girecekler! Enseyi karartmaya gerek yok’’ dedi.
‘’AŞI GÜNDEMDEN DÜŞMEYECEK’’
‘’2021’de Korona için çok ciddi yenilikler olacaktır’’ diyen Şener, ‘’En az iki farklı molekül ilaç olarak tedavide kullanıma girecek! Birisi molnupiravir... Diğeri bende kalsın...
Üç farklı teknolojide ve etkili aşı gündemden düşmeyecek. Renegeron ve Bamlavinimab gibi monoklonal antikorlar yaygınlaşacak, ucuzlayacaktır’’ dedi.
‘’TEHLİKE AŞININ YAN ETKİSİ DEĞİL, AŞILANMAMAKTIR’’
Aşılar üzerine görüşlerini bildiren Dr, Şener, mRNA aşıları hakkında önemli bilgiler aktardı. ‘’Almanya’da mRNA aşıları ile tartışma çok sert geçiyor. Üç isim çok ciddi savaş açmış görünüyor. Aşılara değil mRNA teknolojisine! Prof. Dr. Sucharit Bhakdi, Prof. Dr. Stefan Hockertz ve saygın hukukçu Reiner Fuellmich... Gerçi son kişinin iddiası daha kötü!’’ dedi. Şener, tartışmalar üzerine mRNA teknolojisi hakkında Prof. Michel Goldman’ın ağzından bilinmesi gerekenleri de paylaşarak; ‘’Bu teknoloji yeni değil 2011’den beri kişisel kanser tedavisinde kullanılıyor. Pahalı olduğu için yaygınlaşmadı. Rekombinant aşı teknolojiside ilk çıktığında aynı itirazlar olmuş- mayadan/ bakteriden sentezletilen virüs parçası nasıl etkin nAb oluşturur diye ama bugün en yaygın kullanılan yöntem artık. mRNA hücrede DNA’ya entegre olmuyor, bu yüzden de iki doz yapılıyor, süre çok kısa. İmmün sistemi spesifik olarak sadece istenilen Spike proteinine karşı nAb üretimini uyarıyor. Faz çalışmaları tam sırası ile yapıldı, 40,000 kişiye faz 3 yapıldı. Hiç bir aşamada kısa yol veya maskeleme yapılmadı, allerjik reaksiyon aşı grubunda % 0,63 oluştu. Sonuçta bu süreçte en büyük tehlike aşının yan etkisi değil, aşılanmamaktır.’’
‘’BAĞIŞIKLIK DÜZENLEYİCİLER AÇIK ARA ÖNDE’’
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA)’nin korona virüs sürecinde yaptığı çalışmalardan kesitler veren Dr. Şener, ‘’FDA'nin Coronavirus Treatment Acceleration Programm (CTAP) 'e kayıtlı çalışmalardan yarışın boyutu net anlaşılıyor. Bağışıklık düzenleyiciler açık ara önde’’ ifadelerinde bulundu. FDA’nın evde yapılan hızlı nazal sürüntü antijen testini onayladığını duyurarak, ‘’Test 25$ civarında... Hızlı,akılcı ve güvenilir sonuç almak için uygun. %91 keskinlikte. Ve bir applikasyon ile bunu kayıt altına alabiliyorsunuz’’ dedi.
‘’PFİZER- BİONTECH AŞISININ -70C DEPOLAMAK GEREKMİYOR’’
Benimde gözümden kaçan bir ayrıntı diyerek açıklayan Dr. Alper Şener, ‘’Pfizer- Biontech aşısının -70C depolamak diye bir şey söz konusu değilmiş. Aşı üretildikten sonra kuru buzda taşınıyor, hiçbir ülke kitlesel depolama yapmıyor... Örnek İngiltere; üretimden direkt hastaya 10 günde ulaşması gerekiyor. Çok ciddi organizasyon. Kutu açıldıktan sonrada 5 günde o partinin aşılanması gerekiyor’’ dedi.
Muzaffer Cirtel