Antik kentleri ile meşhur olan Biga ilçesinde yer alan Priapos Antik Kenti' olarak da bilinen Pegai Kalesi'nde geçen yıl arkeolojik yüzey araştırması başlatılmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izinleri ile ÇOMÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Oğuz Koçyiğit başkanlığındaki 8 kişilik ekip tarafından çalışma başlatıldı. Çalışmalar bir süre önce tamamlandı. Modern yer altı görüntüleme teknikleri ile jeofizik çalışmalar sonucu Pegai Kalesi'ndeki yerleşime ait tarihe ışık tutacak izlere rastlandı. Kalede 2 yılık yüzey araştırması yapıldı. Araştırmada tespit edilenlerin Bizans kültürüne, yaşamına ve sanatına ait önemli buluntular olduğu görüldü.
Pegai Kalesi'nde birçok önemli yapıya sahip olduğunu düşündükleri yerleşiminin bugün için toprak altında olduğunu ancak bunların bir an önce gün yüzüne çıkarılması gerektiğini vurgulayan ekip başkanı Doç. Dr. Oğuz Koçyiğit, "Çok katılımlı bir araştırmaydı. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi'nden arkeoloji, sanat tarihi, jeofizik ve harita mühendisliği yanında restorasyon bölümlerinden değişik alanlardaki çok sayıda uzmanın katılım sağladığı bir çalışma oldu. 2 yıl boyunca gerçekleştirdiğimiz bu çalışmalarda Pegai Kalesi'nin haritalandırılmasından, ayakta kalmayı başaran kalıntıların belgelenmesine ve sonrasında özellikle bu yıl içerisinde yaptığımız jeofizik çalışmalarıyla birlikte yer altında kalan alanların tespitine yönelik önemli sonuçlara ulaştık. Bu sonuçlar bir hayli ilginç. Zira Pegai Kalesi'nde sivil ve kamusal yapılara ait olabilecek birtakım kalıntılar olduğu anlaşılıyor. Bunlarla ilgili çalışmalarımız devam ediyor.
Bizim öncelikli amaçlarımızdan biri de Pegai Kalesi'ndeki tahribatı belgelemek ve bu tahribatın önüne geçmek için çözüm önerileri sunmaktı. Bununla ilgili görüş ve önerilerimizi raporlaştırarak ilgili kurumlara sunduk. Umarız, bu görüş ve önerilerimiz dahilinde Pegai Kalesi'nde restorasyon çalışmaları başlayacak ve kapsamlı araştırmalar yapılacaktır. Böylece bu önemli kale ile ilgili daha somut buluntular, veriler ortaya çıkacak. Bunlar arasında mimari buluntular başı çekiyor. Bunun haricinde çeşitli Bizans kültürüne, yaşamına ve sanatına ait buluntuların ve arkeolojik kazıların ortaya çıkacağından eminiz. Yaklaşık 12 metreye yaklaşan kuleleriyle ve oldukça sağlam inşa edilmiş surlarıyla görkemli bir Orta Çağ- Bizans Kalesi. Ancak bu kale maalesef her geçen gün yitip gitmekte. Surlar ve kulelerdeki tahribat had safhada. Bu tahribatın nedenleri arasında iklim ve hava şartlarına bağlı olarak bozulma, çözülme gibi doğal etkenler de var insan kaynaklı dış etkenler de var. Biz bunlarla ilgili kapsamlı bir çalışma gerçekleştirdik. Umarız en kısa zamanda gerekli tedbirler önlemler alınır. Bu önemli, günümüze kadar ulaşmayı başarmış olan Bizans Kalesi, gelecek kuşaklara ulaşmayı başarır.
Bununla ilgili bakanlığımızın ilgili kurumlarına raporlarımızı sunduk. Umuyorum yakın zamanda kazı çalışmalarıyla hem kalenin restorasyonu ve onarımı hem de kale içerisinde gerçekleştirilecek olan kazılarla ilgili gerekli planlama yapılacak. Pegai Kalesi'nin bulunduğu alanda, surlardan içeriye girdiğinizde büyük bir Orta Çağ yerleşimi sizi karşılıyor. Sistemli ve bilimsel kazılar yapılmaya başlandığında Pegai Kalesi ile ilgili gerek kamusal, dini ve askeri gerekse sivil yapılara ilişkin önemli kalıntıların ortaya çıkacağını biliyoruz" dedi.
Murat Yüksel
Foto: BHA