Geçtiğimiz seneden bugüne kadar artmaya devam eden konut fiyatları adeta rekor kırıyor. Küresel konut fiyat endeksine göre 2022 yılında dünyada 1. sırada yer alan Türkiye’de yüzde 160.6 oldu.Bu artış kendisine en yakın 2. ülkede bile bu rakamın 5’de 1 kadar oldu. Anlaşılamaz düzeyde artan konut fiyatları ile Türkiye’de insanlar artık ev sahibi olmaya hayal gözüyle bakıyor. Peki ama bu son 2 yıldır hat safhaya ulaşan artışın sebebi nedir? Merak edilen bütün özellikleri Çanakkale’de inşaat mühendisi olan müteahit İsmai Acar sorularımız yanıtladı. Acar fiyatların yüksek olmasındaki sebebi ''Bizim ülkemizdeki inşaat maliyetinin yüksek olmasının ana sebebi döviz kurudur dolardır Türk Lirası’nın değerini kaybetmesidir.'' derken bu sürecin bitmesi ile ilgilide , ‘’Türk lirası değer kazanmadan konut fiyatları düşmeyecek''dedi.
Dünyada konut fiyatları artış oranında Türkiye 1.sıralarda peki bu fiyatlar neden bu kadar yükseldi ?
Ülkemizdeki inşaat dahil olmak üzere diğer tüm sektörlerde ki fiyatları dolar kuru etkilemektedir daha doğrusu dolar kuru belirlemektedir. Kullandığımız elektriği doğalgazı akaryakıtı fiyatını dolarla ödüyoruz. Doların bir buçuk yıllık yolculuğunda iki kat arttığını biliyoruz enflasyonun diğer etkenlerdenle beraber üç kata yakın olması normaldir. Tüik in açıkladığı enflasyon oranı halkın hissettiğinden azdır. İç piyasada da dış piyasada da fiyatlara etki eden ana etmek dolar kurudur. Dolar düşmedikçe enflasyon düşmeyecek ve hayat pahalılığı azalmayacaktır. Türkiye’de konut fiyatları artış oranı dünyada ikinci sıradadır ve yine aynı şekilde dünyadaki en fazla enflasyon Türkiye dedir. Bu verilere bakınca bu enflasyon da konut fiyatlarının bu şekilde olması gayet normaldir.
Avrupa’da ve ABD’de bir konut fiyatı üstelik 4+1 5+1 dubleks konutlar 5-10 milyon TL ediyorken İstanbul, İzmir gibi kentlerde bu rakamlara 2+1 gibi daireler alınıyor. Döviz üzerinden bile bu rakam yapılazken bunun nedeni nedir?
Avrupa ve Amerika’daki konutların fiyatları Türk lirasına çevrildi halde bile Türkiye’de kilerden ucuz kaldığını görüyoruz bunun sebebi Türkiye’deki üretim maliyetlerinin yüksek olması arsa paylarının yüksek olmasıdır. Yurtdışındaki inşaat maliyetleri kendi birim fiyatlarına göre yüksek değildir kendi ülkelerinde üretiyorlar ya da kendi para birimi ile ithal ettikleri için yine kendilerine uygun geliyor çünkü para birimleri değerli. Yine bizim ülkemizdeki inşaat maliyetinin yüksek olmasının ana sebebi döviz kurudur dolardır Türk Lirası’nın değerini kaybetmesidir.
Türkiye’de enflasyonun ve hatta üretim maliyetlerindeki dövizin üzerinde artan konut fiyatlarının sebebi nedir?
Üretim yapan insanların ileriki süreçte nelerle karşılaşacağını bilemediği için fiyatını yüksek tutmaktadır enflasyonun daha üstünde fiyatla satmaya çalışmaktadır çünkü kendini güvende tutmak için üç ay dört ay sonra neyle karşılaşacağını bilemedi için kendini kurtarmaya çalışmaktadır bu artışların sebebi güvensizlik ortamıdır.
Sizce olası bir arz talep dengesinde döviz düşüşünde istikrar olarak görülen yapısal reformlarda bu fiyatlar değişmesi düşmesi beklenebilir mi?
Müteahhitlerin fiyatını düşürmesi için yeni yapacakları konutları uygun fiyata yapabiliyor olması gerekir aksi halde fiyatlar düşmez. Çanakkaledeki arsa değerleri de günden güne yükseliyor. Fiyatların dolar karşısındaki değeri o kadar yüksek değil Türk Lirası değer kaybetti için ve biz de Türk Lirasıyla kazanç sağladığımız için fiyatlar bize göre çok yüksek. İnşaat sektöründeki fiyat sorunlarının %80’i yüksek döviz kurundan. Bizim acilen Türk Lirasını değerli hale getirmemiz lazım dolar karşısında değersiz hale geldiği için maalesef halkımız bu fiyatlar altında eziliyor.geçtiğimiz 1.-2 yıllık süreçte gayrimenkul fiyatları bayağı yükseldi bunlar düşebilir mi zamanla göreceğiz girdi maliyetlerinin azalması gerekiyor malzeme fiyatlarının aşağı çekilmesi dolar kurunun düşmesi gerekiyor. Eğer 1-2 yıllık süreçte dolar fiyatında gözle görülür bir düşme olursa üretim maliyetleri azalacağı için enflasyonu da düşeceği için konut fiyatları geriye gelebilir ama şu andan kesin bir şey söylenemez. Ülke ekonomisinde istikrar olması lazım güvenilirlik olması lazım şeffaflık olması lazım.
İbrahim Akın Kazancı