Yaşanılan bir afet sonrası kişide korku, endişe, kaygı, panik gibi duyguların hissedilmesi sıklıkla görülür. Travmatik deneyimler, kişilerin psikolojik yapısını derinden etkileyip, kişiyi olumsuz ruh hali içine sokabilir. Bununla birlikte yaşamı olumsuz etkileyen bu durumlarla başa çıkmanın farklı yolları bulunur. Ruhsal travma; profesyonel yardım, sosyal çevre desteği ve uygun ilaç tedavileriyle iyileşebilen bir durumdur. Yazının devamında afet sonrası ruhsal travmalar hakkında daha detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz.
Ruhsal travma, kişilerin yaşamını, ruhsal ve bedensel varlığını tehdit eden ve ya tehdit algısı yaratan, kişiyi aşırı korkutan, dehşet ve çaresizlik yaratan, çoğu kez olağandışı ve beklenmedik olayların sonucunda meydana gelen ruhsal etkiler, ruhsal örselenmedir. Kişinin deprem, sel, fırtına, yangın gibi doğal afetler veya saldırılar, savaş, trafik ve iş kazaları gibi olumsuz deneyimlerden sonra içine girdikleri psikolojik durumdur. Ruhsal travma genel olarak 4 farklı şekilde travmatik olaya maruz kalınması sebebiyle yaşanabilir:
Travmatik olayı, kişinin doğrudan kendisinin yaşaması
Travmatik olaya şahit olması
Travmatik olayın yakın aile üyelerinden birinin veya sevilen birinin başına gelmesi
Travmatik olayın görüntülerine, fotoğraflarına veya ses kayıtlarına maruz kalması
Ruhsal Travmaların Belirtileri Nelerdir?
Afet ve benzeri olumsuz olaylardan sonra stres bozukluğu belirtileri, bazen yaşanılan olaydan hemen sonra bazen de yıllar sonra ortaya çıkabilir. Travmalardan sonra en sık görülen iki hastalık, depresyon ve travma sonrası stres bozukluğudur. Kaygı bozuklukları ve geleceğe dair umutsuzluk olabilir. Genel olarak travmatik bir olayın kişilerde yarattığı ruhsal belirtiler, psikolojik ve fiziksel belirtiler olarak ayrılabilir. Bunlar kişiden kişiye değişiklik göstermekle birlikte aşağıdaki belirtiler gözlemlenebilir;
Psikolojik Etkiler
Kendisi, çevresi veya dünya hakkında olumsuz düşüncelerinin olması
Gelecek hakkında umutsuzluk hissi
Travmatik olay anı da dahil olmak üzere olayın ayrıntılarını unutma ve ya genel bir hafıza sorunu yaşanması
Yaşanılan travmatik olayı sürekli anlatma isteği duymak
Yakın ilişkileri sürdürmede zorluk çekmek, insanlardan uzaklaşmak
Aile ve arkadaşlardan kopuk hissetmek ve ya yabancılaşma (Başkaları beni ve yaşadıklarımı anlamıyor hissi)
Eskiden zevk alınan aktivitelerden artık zevk alamamak, neşesizlik, isteksizlik
Olumlu duyguları olumlu olarak algılayamamak
Kendini sık sık suçlamak ve utanmak
Duygusal donukluk yaşamak
Herhangi bir işe odaklanamamak, konsantrasyon sorunları, okuduğunu ve ya dinlediğini anlamada güçlük, dalgınlık hali
Kâbuslar görmek
Ağlama krizlerine girmek
Çabuk sinirlenme
Gelecekle ilgili plan yapamamak
Genel bir üzüntü ve çökkünlük halinde olmak,
Olay anı görüntülerinin istemsiz bir şekilde aklına gelmesi
Bazı kişilerde intihar düşünceleri
Fiziksel Etkiler
Kolay bir şekilde ürkmek veya korkmak
Tehlikeye karşı her zaman tetikte olma hali, kasılma, kas ağrıları
Ani ses ve hareketlerde irkilme
Çok fazla içki-sigara içmek, ilaç kullanmak veya hızlı araç sürmek gibi kendine zarar vermekten korkmamak
Uyku problemleri yaşamak, özellikle uykuya dalmada güçlükler
Çarpıntı, tansiyon değişiklikleri
Terleme, titreme
Nefes daralması
Öfke patlamaları yaşamak
Yeme bozukluğu yaşamak
Ruhsal travma yaşayan pek çok kişi erken evrede bu belitileri yaşayabilirken, bir kısmı ilerleyen dönemde hastalığa yakalanır. Bir afet sonrasında başlangıçta bu belirtilerin yaşanması normaldir. Ancak uzun süren belirtiler oluyorsa mutlaka bir psikolojik destek alınması gerekir.
Travmalardan etkilenmiş pek çok kişi:
Yaşadıklarının bir ruhsal rahatsızlık olduğunu bilmediği ve ya belirtileri kendi güçsüzlüğüne-eksikliğine bağladığı için
Bu sorunların tedavi edilebileceğini bilmediği için,
Tedavi imkanlarına nasıl ulaşacağını bilmediği için,
Maddi imkanları olmadığı için
Sorunlarını konuşmaya utanıp sıkıldığı ve ya rahatsız olduğu için…
tedaviye başvurmuyor olabilir.
Oysa ki bu sorunların hem psikolojik açıdan hem de ilaçla başarılı bir şekilde tedavisi mümkündür. Bu belirtilerin farkına varıp yardım aramak sorunların çözümünü kolaylaştıracaktır.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr