Geçen yıl başlayan kuraklık, bu yılın son ayına kadar devam etti. Kuraklık birçok tarım ürününe etki ettiği gibi zeytin üretimini de etkiledi. En kaliteli zeytin ve zeytinyağının üretildiği yerlerden biri olan Çanakkale’de çiftçilerin zeytinde bu yıl yüzü gülmedi. Zeytin ağaçlarından zeytinlerin toplanmasının son günlerine gelinirken, birçok bölgede zeytinin çok az olduğu belirtildi. Hem sofralık hem de yağlık zeytinde bu yıl üretimin ciddi oranda düştüğü vurgulandı. Zeytinin az olması nedeniyle zeytinyağı fiyatları da fırladı. Geçen yıl Çanakkale pazarlarında 5 kilosu 250 TL civarında satılan zeytinyağı, bu yıl yine pazarda bu fiyata bir kilo zeytinyağı veriliyor.
Bu sorunla ilgili açıklama yapan sektörün liderlerinden Tariş firmasının Yönetim Kurulu Başkanı Halil Zahit Mert, "Öncelikle en büyük etkenlerden bir tanesi kuraklık. Bu sadece Türkiye için geçerli değil, dünya içinde geçerli. Özellikle İspanya ve İtalya'daki kuraklık. Dünya genelindeki zeytinyağı üretiminin büyük çoğunluğunu 2 milyon tonunu, 3'te 2'sini aşağı yukarı Avrupa Birliği karşılıyor. Avrupa Birliği ülkelerinde üretiliyor. Oradaki kuraklık dünyadaki zeytinyağı açığı ve bizim geçen yıl Türkiye'de zeytinyağı üretiminde Cumhuriyet tarihinin rekoru kırıldı. Geçen yıl zeytinyağı üretiminde Türkiye rekoltesi 330 bin tondu. Bu zamana kadar en fazla üretilen zeytinyağı rekoru 270 bin tondaydı. İlk defa geçen yılda Cumhuriyet tarihinin rekorunu kırmış olduk. Var yılıydı. Zeytin ağacı bir yıl var, bir yıl yok yılı yaşıyor. Bu yılda yok yılı ama hem dünya genelinde yok İspanya ve Avrupa'da boş ve Türkiye'de boş. Türkiye'de de çok eksik bir yıl. Küçükkuyu yöremiz için söylüyorum, yüzde 20 gibi. Yani yüz kilo yağ alınıyorsa bu yıl 20 kilo yağ alınacak. Üretim az ve bunun en büyük nedeni de kuraklık. Kuraklıktan ötürü zeytinyağı stoklarının Avrupa'da stoklarında erimesi, geçen yıl ihracatta da rekor kırdık. İç piyasada da yağ azaldı. Üretilen yağ da anca iç piyasaya yetecek gibi. Onun için fiyatlar gittikçe tırmanıyor. Tırmanacak gibi de duruyor.
"Bizim Tariş Zeytinyağı Kooperatifinin geçen yıl aldığı fiyat 83 liraydı. Bu yıl 295 lira. En kalite 0,3 dizyem zeytinyağı kooperatif alıyor. Zeytinyağı fiyatlarının daha da artma riski var. Bu da tüketicileri zeytinyağından alım gücü zayıf olanlar özellikle zeytinyağından uzaklaşıyor. Yani zeytinyağına alışmış olan tüketicileri haliyle ekonomik anlamda yoruyor. Yükselicek gibi de duruyor. Çünkü talep de çok. Alışan da zeytinyağını bırakamıyor. Talep artışı da var. Üreticilerde satmaktan imtina ediyor. Fiyatların yükseleceği beklentisi içinde olacağı için büyük bir kitle yağını depoluyor. Deposuna koyuyor. Bu da artmasına sebep oluyor. Üretici için iyi bir dönem, iyi bir fiyat. Maliyetlerde buna göre çok yükseliyor. İşçilik maliyeti çok yüksek. İşçi bulmak çok zor. Zeytin toplayıcısı, tarım ürünlerinde çalışacak işçiyi bulmak çok zor. Gübre fiyatları çok yüksek. Mazot fiyatları çok yüksek. Üreticinin girdi fiyatları da çok yüksek olduğu için haliyle fiyatların artmasında bunun da etkisi var ama esas etken birinci derecede kuraklık olması üretimin noksan olması. Yanı yok olması" dedi.
Tuba Demirtaş
Foto: BHA