1915 yılına ait birinci el askerî kaynak olan bu eserler, içerisinde yer alan tarihsel verilerle Çanakkale Savaşları ile ilgili bilinmeyen veya yanlış bilinen konuları ortaya çıkarıyor. Aradan geçen 100 yıldan fazla süre sonra bu askerî belgeler, tozlu raflardan ilk kez gün yüzüne çıkıyor.
Bu iki eser de Çanakkale cephesinde Türk tarafına ve İngiliz tarafına ait yeni ve rafine bilgi sağlarken Atatürk biyografisi için de aynı niteliği haizdir. Atatürk imzalı ve ilk kez yayımlanan emirlerin yer aldığı bu eserler, konu ile ilgili çalışan yerli ve yabancı araştırmacıların kütüphanelerinde bulunması gereken kült eser niteliğinde.
Çanakkale savaşları sırasındaki üstün hizmetleri ile adını tarihe altın harflerle yazdıran 3. Kolordu (kuzey grubu) kumandanlığı sırasındaki faaliyetleri kapsayan harp cerideleri yayımlandı
1914 yılından 1916 yılına kadar geçen süre içerisinde Çanakkale’nin savunmasından sorumlu 3’üncü Kolordu, savaşın ilerleyen şartları içerisinde teşkilat şemasında çeşitli değişikliklere uğramışsa da kendisine bağlı bulunan tümen seviyesindeki askerî birliklerle muharebelerin sonuna kadar Çanakkale’de görev almıştır.
25 Nisan 1915 tarihinde başlayan amfibi harekata karşı Gelibolu Yarımadası’nın savunmasını üstlenen birlik 3’üncü Kolordudur. 17 Mayıs 1915 tarihinden itibaren fiilî şekilde faaliyet yürütmeye başlayan Kuzey Grup Komutanlığı, bir bakıma 3’üncü Kolordunun vazifesini devralarak muharebelere devam etmiştir. 17 Mayıs 1915 tarihinden 7 Ağustos 1915 tarihine kadar Anafarta bölgesinden de sorumlu olan Kuzey Grup Komutanlığı, 6 Ağustos 1915 tarihinde Anafarta bölgesine yapılan yeni amfibi harekat nedeniyle bu bölgenin sorumluluğunu Anafarta Grup Komutanlığına devretmiştir. Bu hâli ile Çanakkale cephesinin kapandığı sürece kadar Kuzey Grup Komutanlığı, Arıburnu bölgesinin savunması ile sorumlu olmuştur.
Bu eser, 1915 yılında Çanakkale Savaşları sırasında görev yapmış olan 3’üncü Kolordunun yaklaşık 2.500 sayfalık Eski Harfli Türkçe olarak not edilmiş harp ceridelerinin transkript edilmesinden oluşmaktadır. Askerî tarih araştırmaları ile ilgili birinci el kaynak niteliğinde veri sunan bu eser, 3’üncü Kolordunun 30 Temmuz 1914-31 Ocak 1916 tarihleri aralığındaki faaliyetlerini gün gün, saat saat anlatmaktadır.
1914-1915 yılları arasında Çanakkale’nin savunulması hususunda 5’inci Ordu Komutanı Liman Paşa’nın, 3’üncü Kolordu Komutanı Esad Paşa’nın, 7’nci Tümen Komutanları Albay Remzi ve Yarbay Mehmed Ali Bey’in, 8’inci Tümen Komutanı Albay Ali Rıza Bey’in, 9’uncu Tümen Komutanları Albay Cevad ve Albay Halil Sami Beylerin ve 19’uncu Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal’in seçkin emirleri bulunmaktadır.
Çanakkale cephesinde 3’üncü Kolordu, seferberlik faaliyetleri, savunma planları ve uygulamaları, askerin talim ve terbiye faaliyetleri, ikmal ve cephane tedariki gibi faaliyetlerinin yanı sıra cephenin savunmasıyla görevli olarak Arıburnu-Kanlısırt Muharebeleri ve Conkbayırı-Kocaçimentepe Muharebeleri ile altın harflerle tarihe mâl olmuş bir birliktir.
Haber Merkezi