Bu kristaller zamanla büyüyerek böbrek içinde veya idrar yolunda sert kitleler haline gelir. Böbrek taşı idrar yolunda hareket ederken ağrıya ya da kanamaya sebep olabilir.
Ağrı belde başlayarak kasıklara doğru ilerleyebilir. Böbrek taşı nasıl oluşur sorusu, bu rahatsızlığı anlamak açısından önem taşır.
Böbrek taşı pek çok unsurun bir araya gelmesiyle oluşur. Yetersiz sıvı tüketimi böbrek taşının oluşmasında önemli bir rol oynar.
Vücudun yeterince su almaması (dehidrasyon), idrarda taş oluşumuna zemin hazırlayan maddelerin yoğunluğunu artırır ve idrarın asidik bir hale gelmesine neden olabilir.
Bu durum böbrek taşının oluşumunu tetikler. Cinsiyet de böbrek taşı üzerinde bir diğer önemli etkendir. Böbrek taşı erkeklerde çok daha yaygın bir şekilde görülür.
Ayrıca genetik faktörler de hastalık konusunda önemli bir rol oynar. Daha öncesinde böbrek taşı rahatsızlığı olanlarda tekrardan hastalığın tekrarlama olasılığı da bulunur.
Beslenme alışkanlığı da böbrek taşı oluşumunu etkileyen faktörler arasındadır. Şeker, protein ya da sodyum ile yapılan zengin bir beslenme de böbrek taşı riskini artırabilir. Bununla birlikte sindirim sistemi ameliyatı geçirmiş kişilerde de bu risk artış gösterir.
Tek böbrekli olmak da böbrek taşı riskini yükseltir. İdrarda kalsiyum, ürik asit, sistin düzeyinin artış göstermesi bu rahatsızlığın oluşumuna zemin hazırlayan bir başka faktördür.
Sıvı birikimini azaltmak amacıyla kullanılan bazı ilaçlar da böbrek taşı riskini artırabilir.
Sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren kişilerde ve Crohn hastası olanlarda hiperparatiroidizm, medüller sünger böbrek, renal tübüler asidoz ve dent hastalığı gibi sağlık sorunları olan kişilerde böbrek taşı oluşma riski daha yüksektir.
D vitamini ve kalsiyum takviyesi de böbrek taşının başlamasına neden olabilir. Bu faktörlerin hepsi böbrek taşı oluşumunda bir araya gelerek riski artıran unsurlardır.
Böbrek Taşının Tespiti Nasıl Yapılır?
Böbrek taşının tespiti fizik muayene ile başlar. Hastanın yaşadığı ağrı, idrarda kan görülmesi, mide bulantısı ve kusma gibi semptomlar, böbrek taşının varlığını işaret edebilir.
Bunun yanı sıra sık idrara çıkma, idrar yaparken ağrı ve idrar miktarında azalma da önemli belirtiler arasındadır. Bu semptomların varlığı durumunda detaylı tetkikler yapılır.
Üriner sistem grafisi ve ultrason, böbrek taşlarının büyük bir kısmını tespit edebilmek için kullanılan temel görüntüleme yöntemleridir.
Ultrason taşların boyutu ve yerleşimi hakkında bilgi verirken, üriner sistem grafisi idrar yollarındaki olası tıkanıklıkları ve taşları gösterir.
Bazı durumlarda idrar analizi yapılır. Yapılan analiz idrar yolu enfeksiyonu veya idrarda kanamanın varlığını ortaya koyar.
Taşların niteliğini belirlemek ve altta yatan nedenleri araştırmak amacıyla kan testleri de yapılabilir. Yapılan ölçümler böbrek taşı nasıl oluşur, sorusuna yanıt ararken önemli bir ipucu sağlar. Daha küçük taşların tespiti ve ameliyat planlaması için kontrastsız bilgisayarlı tomografi (BT) kullanılır.
BT, böbreklerin anatomik yapısını ayrıntılı bir şekilde gösterir ve taşların tam yerini belirler.
İntravenöz piyelografi (IVP) de bir başka önemli tanı yöntemidir. IVP’de hastanın damar yoluna verilen kontrast madde ile röntgen çekilir.
Bu işlem idrar yollarındaki tıkanıklıkları ve böbreklerin kan akışını gözlemlemeye yardımcı olur. IVP, böbrek taşlarının ve idrar yollarındaki sorunların tespit edilmesinde etkili bir yöntemdir.
Böbrek taşının boyutu ve yerleşimi tedavi planlamasında önemli faktörlerdir. Büyük taşların kendiliğinden düşme olasılığı düşük olduğu için cerrahi müdahale gerekebilir. Üst böbrek toplayıcı sistemlerinde yer alan taşlar alt kısımdakilere göre daha kolay düşer.
Taşın büyüklüğü ve yeri de tedavi yönteminin belirlenmesinde etkili bir rol oynar. Böbrek taşı nasıl oluşur sorusu, detaylı laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemleriyle yanıt bulur.
İdrar pH'sı, idrarda sistin, ürik asit ve oksalat seviyelerinin incelenmesi, altta yatan metabolik veya hormonal sorunların belirlenmesi ve tedavisi, böbrek taşının önlenmesinde büyük önem taşır.
Böbrek Taşı Ağrısı Nasıl Oluşur?
Böbrek taşının ağrısı son derece rahatsızlık hissi yaratabilir. Ağrının oluşumunu anlamak için öncelikle böbrek taşlarının yapısını ve hareketini incelemek gerekir. Taş idrar yolunda hareket ederken yoğun bir ağrıya neden olur.
Böbrek taşı ağrısı "renal kolik" olarak adlandırılır ve genellikle bel bölgesinde başlar, karın ve kasıklara doğru yayılır.
Böbrek taşı ağrısının temel sebebi taşın idrar yollarında hareket etmesi ve bu sırada idrar akışını kısmen veya tamamen engellemesidir. Taşın hareketi idrar yolu duvarlarına baskı yaparak bu bölgede iltihaplanma ve şişmeye yol açar.
Bu durum sinir uçlarını uyararak yoğun ağrı hissine neden olur. Taşın idrar yolunda ilerlemesi sırasında duvarda tahrişe ve hasara sebep olabilir.
Bu da kanamanın ve iltihabın artmasına yol açar.
Böbrek taşı ağrısı dalgalı bir seyir izler. Ağrı, taşın idrar yolunda ilerlemesiyle artar ve bir süre sonra hafifleyebilir.
Dalgalı ağrı böbrek taşının pozisyonuna ve idrar yolunda oluşturduğu tıkanıklığın derecesine bağlıdır. Ağrı genellikle keskin, ani ve kramp şeklinde hissedilir.
Ayrıca taşın boyutu ve şekli de ağrının şiddetini etkileyen faktörler arasındadır.
Böbrek taşı ağrısı mide bulantısı, kusma, terleme ve huzursuzluk gibi diğer belirtilerle birlikte görülür. Bu semptomlar vücudun ağrıya ve taşın yarattığı strese verdiği tepkilerdir. Bazı durumlarda hasta idrar yaparken yanma hissi ve idrarda kan da gözlemleyebilir.
Böbrek Taşı Neden Şiddetli Ağrıya Sebep Olur?
Böbrek taşının şiddetli ağrıya neden olmasının ardındaki temel neden, idrar akışının engellenmesi ve bu tıkanıklık sonucu oluşan basınç artışıdır.
Böbrek taşları, böbrek havuzunda ya da idrar kanalı olan üreter içinde hareket ettiğinde idrarın normal akışını kesintiye uğratır.
Böbrek sık olarak idrar üretmeye devam ettiği için bu engel arkasında yüksek bir su basıncı birikir. Basınç, böbreği saran kapsülün ani ve şiddetli bir şekilde gerilmesine yol açar.
Böbrek kapsülü yoğun sinir uçları içerdiği için gerilme sonucu bu sinirler uyarılır ve yoğun bir ağrı hissi ortaya çıkar.
Ağrı bel bölgesinden başlayarak karın ve kasıklara doğru yayılabilir. Ağrının şiddeti taşın büyüklüğüne, yerleşimine ve üreterdeki tıkanıklığın derecesine bağlı olarak değişir.
Bazen taşlar böbrek havuzunda değil de daha küçük kaliks içinde bulunur ve burada oynayarak bu minik havuzların kanallarını tıkayabilir.
Bu durumda da sadece o bölgedeki kadehin içinde yüksek bir basınç oluşur. Basınç artışı da yüksek ağrıya yol açabilir.
Kaliks içindeki tıkanıklık, böbreğin o bölgesinde lokalize bir basınç artışı yaratır ve bu da bölgesel ağrıya yol açar.
Böbrek taşının ağrısı vücudun neresinde hissedilir?
Böbrek taşı ağrısı bel bölgesinde başlar ve karın, kasıklar ve bazen de genital bölgeye doğru yayılır. Ağrı sıklıkla keskin, ani ve dalgalı bir şekilde hissedilir.
Böbrek taşı ağrısını hafifletmek için ne yapılabilir?
Bol bol su içmek idrar yolu ile taşın daha kolay bir şekilde atılmasını sağlayabilir. Ağrı kesiciler de ağrıyı hafifletmek için kullanılabilir. Ancak daha ciddi durumlarda mutlaka uzman doktor tarafından müdahale gerekebilir.
Böbrek taşı ağrısı ne kadar sürer?
Böbrek taşı ağrısı taşın idrar yollarında hareket etmesine ve yerleşimine bağlı olarak farklılık gösterir. Taşın kendiliğinden düşmesi veya doktor müdahalesi ile çıkarılması ağrının sona ermesini sağlar.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr