Fiyat düşüşüne plansız dikimin neden olduğunu savunan Ziraat Odası Başkanı İsmail Kaya, üreticinin para kazanamadığı için gelecek yıl dikimin azalacağını belirtip, "Önümüzdeki yıl pahalı domates yemeye bugünden hazırlıklı olalım" uyarısı yaptı.
Çanakkale'de her yıl bir kısmı sofralık, bir kısmı da salçalık olmak üzere 80 ile 100 bin dönüm arasında domates dikimi yapılıyor. Buna karşın 500 ile 700 bin ton arasında domates üretiliyor. Kendine has kokusu ve lezzetiyle Türkiye'de meşhur olan Çanakkale domatesi, yüksek fiyatıyla geçen yıl üreticisini sevindirirken, bu yıl dibe vuran fiyatıyla üzdü. Çanakkale domatesinin yetiştiği merkezlerden birisi olan Kumkale Ovası'nda ilk turfanda domatesin kilo fiyatı 1-2 lira civarındaydı. Ancak bollaştıkça fiyatı 40 kuruşa kadar düşen domates, üreticisine hayal kırıklığı yarattı. Üretici umudunu hasadına başlanan son turfanda domatese bağladı. Beklenti ise, fiyatın 1-1.5 liraya yükselmesi.
'MALİYETİNE DOMATES SATILIYOR'
Orta ve son turfanda domatesin tarlada 50 kuruş ile 1 lira arasında değişen fiyatla satıldığını ifade eden Çanakkale Ziraat Odası Başkanı İsmail Kaya, “Şu anda maliyetine domates satılıyor. Buna rağmen üretici toplayama devam ediyor. Niye? Acaba ilerleyen günlerde fiyatlar yukarıya çıkar mı diye. Malını ayakta tutmak için hastalılarla mücadelesine de devam ediyor. Bir taraftan da domatesi yaşlanmasın diye topluyor. Salça fabrikasına gönderiyor, piyasaya satıyor. Hiçbir şey yapamazsa topluyor, döküyor, bundan sonraki dönemlerde hasadına devam edebilmek için" dedi. İlk turfanda domatesin 1 lira ile 2 lira arasında fiyatla alıcı bulduğunu belirten Kaya, "Biz 2 liradan domates sattığımızda hep 'memnunuz' dedik. Hiçbir zaman için de domatesimizi 10 liraya satmaya çalışmadık. Ama 1 liradan da satmak istemedik. Biz 2 lira civarında tarladan domatesimizi sattığımızda dün memnunduk, 2 liradan satabilirsek bugün de yarın da memnun olacağız. Ama şuanda ne yazık ki satamıyoruz. Bu da üreticiyi derinden yaralıyor. Taban ve tavan fiyatı uygulamasını bu yüzden istedik. Tarlamızdaki domatesimize 1.5 lira ile 2.5 lira arasında bir bant belirlense, pazarda da 5-6 lira olacak şekilde bir düzenleme getirilse hem tüketici, hem de üreticiyi memnun edecek” diye konuştu.
'PAHALI VE MEŞAKKATLI BİR İŞ'
Fiyatlardaki düşüşün plansız dikimden kaynaklandığını kaydeden Kaya, “Özellikle geçen yıl ciddi şekilde domates pahalı satıldı. Üretici ciddi paralar kazandı. Bu yıla baktığımızda, üretici geçen yıl kazandığı paraları harcıyor. Bir şeyler yapılması gerekiyor. En başta yapılması gerekenlerden birisi planlı dikim. Planlı dikimi nasıl yapabiliriz. Devletin üretici için var ettiği kurumların, dikim planlamalarının yapıldığı günlerden cebine parasını koyana kadarki süreçte üreticinin yanından ayrılmaması gerekiyor. Şuanda tüketici fiyatlardan memnundur. Ama ne yazık ki üretici hiç memnun değil. Çünkü üretici bu fiyatlarla para kazanamaz. Önümüzdeki yıl ciddi şekilde pahalı domates yemeye bugünlerden hazırlıklı olalım. Eğer ki bir planlı dikim yaptırma noktasında gerekli adımlar atılmazsa, önümüzdeki yıl bu üretimden birçok arkadaşımız çıkar. Çünkü domates üretimi zor, pahalı ve meşakkatli bir iş” dedi.
Kumkale Köyü'nde domates üreten Remzi ve Nezahat Kansu çifti de, düşük fiyatlardan yakındı. Nezahat Kansu, sezon başında 80 kuruştan satmaya başladıkları domateslerini bugünlerde 40-50 kuruştan vermek zorunda kaldıklarını söyledi. Sezon başında iyi olan fiyatların dikimdeki artış ve domatesin bollaşması nedeniyle düştüğünü belirten Nezahat Kansu, "Son turfanda domatesten umutluyuz. Çanakkale domatesimiz marka ve kalitelidir. Çiftçinin maliyetini kurtarması için fiyatının en azından 1.5 lira olmasını istiyoruz. Geçen yıl domates fiyatları iyiydi. Fiyatlar 1.5 ile 2.5 lira arasına kadar çıktı. Üretici maliyetini karşıladı. Son turfanda da bu fiyatlara ulaşmayı umut ediyoruz” dedi. Son turfanda hasada başlamalarına rağmen fiyatların halen 40-50 kuruş arasında seyrettiğini belirten Remzi Kansu ise, şöyle konuştu:
"Fiyatların yükselmesini umut ediyoruz. Bütün hayallerimiz bu yönde. Yoksa bunun mücadelesini yapar mıyız. Biz 4 günde bir ilaç atıyoruz. Bu mücadeleyi yetiştiren bilir. Ümidimiz olmasa bu domates üretimini bırakacağız, heba olsun. Ama ümidimiz var. İnşallah ileride 1-1.5 lira arasında olacak fiyat. Bizim fiyatta da gözümüz yok. Zengin olalım derdinde de değiliz. Paçayı kurtaralım yeter."
Kaynak: DHA
