Tüm dünyayı etkisi altına alan Korona virüs hakkında önemli açıklamalar ve uyarılar yaparak vatandaşa bilgi veren Prof. Dr. Alper Şener, Yüz binde olgu sayısı geçen haftaya göre Çanakkale’de artıyor. Zaten yüksekti. Daha da artıyor, dikkat’’ dedi.
Çin’in Wuhan kentinde başlayıp tüm dünyaya yayılan ve ülkemizde 28 binden fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden olan korona virüs can almaya devam ediyor. Korona virüs hakkında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener, ‘’ Yüz binde olgu sayısı geçen haftaya göre Çanakkale’de artıyor. Zaten yüksekti. Daha da artıyor, dikkat’’ uyarısında bulundu.
Vatandaşları koronavirüs ile ilgili her konuda bilgilendirmeye devam eden ve Oxford aşısından ayrıntılı immün yanıt sonuçlarını paylaşan Alper Şener, ‘’ChAdOx1 nCoV-19- Tek doz? Çift doz? Tartışmasına açıklık getirecek ölçüde. Tartışma aslında şu idi- T helper 1 (TH1)-yanıtı koruyucu antikor yanıtı oluşturuyor. TH2 yanıtı ise ( ikinci doz da dominant) yan etki ile ilişkili bulunmuş ve acaba ikinci dozu yapmasak? Nasıl olur ile başladı. Sonuç; İlk dozda TH-1 ile Ig G ( Ig G1, Ig G3) yanıtı iyi oluşuyor ama ikinci doz şart. 8. Haftada yapıldığında yan etki daha az ve Ab yanıtı daha iyi’’ dedi.
‘’EN SAVUNMASIZ SAĞLIK ÇALIŞANLARI’’
Şener, “Varyant suş ile ilgili rehber güncellemesini aktaran Şener, ‘’Varyant suş ile enfekte hastalar tek kişilik oda da yatarak 10 gün izole edilerek takip edilecekler. İzolasyon sonuçlanması için, hastadan 10. Günde PCR alınacak- negatif çıkana kadar 48 saat ara ile yenilecek. Sonuç ve Yaşananlar; sonra hasta çıkınca hekimi SABİM’e, CİMER’e şikayet edecek. İsteğim dışında hastaneye yatırdılar/ zorla alıkonuldum. Hekimden de bunlara açıklama istenecek. Tavsiye; Tüm korona dönemi boyunca en savunmasız sağlık çalışanları. Hasta kayıtlarınızı çok iyi tutun’’ diye konuştu.
Dr. Alper Şener, ‘’Bazı illerde korona virüs olgularının sayısı olasılıkla ilçeler ve merkez arasında ciddi farklı. Bu nedenle bazı illerde Çanakkale‘de olabilir sadece il değil. İlçe Hıfzıssıhha kurullarının da görüşlerine göre hareket etmek gerekir. Çünkü il açısından farklılıklar ilçeler açısından da olabilir’’ diye ifade etti.
‘’NORMALLEŞMEYİ BEKLİYORUZ AMA BUNUN İÇİN DE ÇABA GEREKECEK’’
‘’Herkesin merak ettiği şeyi bende merak ediyorum’’ diyen Şener, ‘’Çanakkale gibi bir ilde neden vaka sayısı diğer kalabalık illere göre oransal olarak düşmedi sorusuna yanıt verdi. Şener, ‘’Mutant virüs, önlemlere uyum az? Sahil şeridi etkisi? Türkiye’de denize kıyısı olan neredeyse tüm illerde içeridekilere göre oran yüksek. Her ikisi birlikte? Sonuç; Normalleşmeyi bekliyoruz ama bunun için de çaba gerekecek’’ dedi.
RİSK ANALİZİ
Şener, koronavirüste risk analizini paylaştı. Şener, ‘’Normalleşme sürecinde ilk adımlar. Sağlık Bakanlığı açıklamasına göre Yüz binde 10’un altında vaka görülen iller “düşük riskli“, 11-35 arası vaka olan iller “orta riskli“, 36-100 arası vakası bulunan iller “yüksek riskli“, 100’ün üstünde vaka seyri görülen iller ise “çok yüksek riskli” şeklinde ifade etti.
TEK DOZDA AŞI ETKİNLİĞİ
Tek dozda Aşı etkinliği hakkında konuşan Şener, ‘’İlk başta Biontech aşı etkinliği ilk dozda %52,4 olarak duyurulmuştu...ama aynı teknolojiyi kullanan, Moderna %92,1 olarak yayınlanmıştı bu fark neden diye merak ederken... Biontech bir güncelleme yaptı. Evet ilk dozdan sonra da etkinlik %92,6; çünkü ilk hesaplanan değer bağışık yanıtın başlangıcı. Bu düzeltme niye? Çünkü İngiltere Biontech’in doz aralığını açarak yapacak! Çünkü koruma yeterli- aşı yetersiz- hızla olabildiğince çok kişi aşılanmalı. Sonuç; Faz 3 çalışmalarındaki sonuçlara bakarak ivedi gerçek yaşam planlaması lazım... Bizde de düşünülebilir’’ dedi.
‘’SİNOVAC İNGİLTERE VE GÜNEY AFRİKA MUTANTINA KARŞI ÇALIŞIYOR’’
Şener, “ Yağmurdan kaçarken doluya tutulmak” Yapılan aşılardan kaçan mutant virüsü konuşurken, şimdi de...PCR’dan kaçanı çıktı... İlk eylül 2020’de Almanya’dan bildirilmişti- N nokta mutasyonu olan virüslerde PCR’ın standart testlerde negatif çıkması... FDA Ocak 2021’de de Özellikle İngiltere varyantının bazı testlerde yanlış negatiflik oluşturduğunu duyurmuş. Şimdi Finlandiya’dan da bildirilmiş. Brezilya’dan güzel haber. Sinovac İngiltere ve Güney Afrika mutantına karşı çalışıyor. Ayrıntılar yakında’’ diye aktardı.
‘’YENİ OLGU SAYISINDA AZALMA VAR’’
Yeni mutasyon İngiltere varyantı hakkında açıklama yapan Şener, ‘’İngiltere varyantının hızla yayıldığı ülkelerde çok ilginç düzeyde ciddi yeni olgu sayısında azalma var. Sadece aşının etkisi olarak açıklanması zor. Yaklaşık 3-4 haftada İngiltere milyonda 881'den...185'e düşmüş. ABD milyonda 740'dan...257'ye düşmüş ve devam ediyor’’ dedi.
HİNDİSTANDAN İYİ HABER
“İyi haber’’ diyerek, ‘’Covaxin(Hindistan’ın inaktif aşısı) Bharat Biotech tarafından üretilen Aşı uygulanan kişilerden alınan serum ile İngiltere varyantı- invitro bir araya getirilmiş- virüsü bloke ediyor. Sonuç, İnaktif aşılarda da oluşan antikorlar mutant virüs - İngiltere’den koruyor! Bizde uygulananda da aynısı olası’’ dedi.
‘’VAKA SAYILARININ DÜŞMEYE DEVAM ETMESİNE GÜVENMEMEK LAZIM’’
Mutantların farkları ve Türkiye’de görülen mutantı açıklayan Şener, ‘’D614G mutasyonunu arayacağız gibi duruyor! Hızla hangi aşıya ulaşabilirsek aşılama yapmakta fayda var. Türkiye ‘de vaka sayılarının düşmeye devam etmesine güvenmemek lazım. İngiltere varyantı lokal olarak gösterilmiş’’ diyerek bilgi verdi.
Çin’deki yeni virüs 2019nCoV için konuşan Dr Alper Şener, ‘’2002- SARS ve 2012 MERS CoV’den sonra üçüncü korona virüs salgını. Bulaşıcılık açısından (R0) SARS ile MERS arasında yani ortalama 2.5. Mortalite (öldürücülük) açısından (%)...SARS %16...MERS %30... bu yeni virüs %4. Yaygınlık ve olgu sayısı daha geniş bir coğrafya. Ateş ve kuru öksürük ve solunum sıkıntısı. Kuluçka dönemi 14 gün. Korunma; grip ile aynı. Şüpheli hastaya cerrahi maske ve Sağlık personeline N95+hasta izolasyonu( tercihen özel havalandırmalı oda). Nereden çıktı bu şimdi? Doğada var diyenler- ilk olguların öyküsünden. Canlı hayvan pazarı vs...ama asıl benim ilgimi aşağıdaki spekülasyon dikkatimi çekti. Özetle diyor ki; Hem de Nature gibi bir dergi... 2017’de ve Wuhan-Chına. Çin’deki laboratuvar içinde dünyanın en tehlikeli patojenleri çalışılıyor ve makale içinde ekliyor. Virüsler sınır tanımaz gel çık içinden şimdi’’ dedi.
“İvermektin” hakkında bilgi veren, ‘’Streptomyces avermitilis tarafından üretilir. Aslında bir anti parazitler. Invitro çalışmada 48 saatte Covid 19’u 5bin kat baskıladığı ortaya çıktı( Avustralya). Virüste Importin alfa/beta bağlanması ile hücre içinde taşınmasını önlediği, RNA bağımlı RNA polimeraz inhibisyonu yaptığı + özellikle IL-6 gibi sitokin artışını -kısmen engellediği düşünülüyor. Geriye dönük gözlemsel çalışmalarda Korona tanılı ivermektin alan hastalarda mortalitede düşme ve yoğun bakım ihtiyacında azalma gözlendi. Mısır, Bangladeş ve Çin’den hatta bazılarında doksisiklin ile kombine! Şimdi randomize kontrollü bir çalışmada etkinliği gösterildi Nijerya’da. 62 Korona tanılı hastada hem doz, hemde etkinlik çalışması, Korona tanısı almış, akciğer tutulumu olan, PCR pozitif hastalar üç grupta; 6 mg, 12 mg İvermektin ve standart tedavi kıyaslanmış 12 mg/ hf kullanımda anlamlı oranda Oksijen ihtiyacında azalma, hızlı virüs negatifleşmesi, şikayetlerin kaybolması, laboratuvar parametrelerde hızlı düzelme ( Hematolojik ) görülmüş. Sonuç; dikkate değer. Rehberlerde değişim olabilir’’ diye konuştu.
ENFEKSİYON GÖRÜLME ORANI DÜŞÜK
Dr. Şener, İsrail’deki mRNA - Biontech aşısı saha verileri hakkında bilgi vererek, ‘’Ülkede 65 yaş üstündeki popülasyonun % 75’i aşılanmış- bildirilmiş ciddi yan etki yok. Yapılan kohortta- aşının ilk dozunu olan 200,000 kişi olmayanlar ile kıyaslanmış 1/3 oranında enfeksiyon görülme oranı düşük. İlk dozda yaklaşık % 33 koruyucu denilebilir. Sonuç, İlk saha verileri, faz çalışmalarına göre daha düşük duruyor’’ dedi.
Hava değişimleri ve Korona'da önemli bir derlemeyi paylaşan Şener, deneme hakkında, ‘’Korona virüs bulaşı 0-17C arasında ve yüksek nemde artıyor. Sıcak bölgelerde ise artış (ekvator kuşağı) daha çok kapalı alanda bulunma ve geleneksel olarak önlemlere uyulmamasına bağlanmış’’ dedi.
‘’TEK ORTAK ÖZELLİK; HIZLI BULAŞ, HIZLI YAYILMA’’
Mutasyon baskını değerlendiren Şener, ‘’Virüsün mutasyon geçirdiği biliniyor ama klinik önemi halen net değil, B1.1.1.7 = İngiltere- sekiz bölgede değişim var, 501Y.V2 = Güney Afrika - dokuz bölgede değişim var, P.1= Brezilya- yedi bölgede değişim var, Bu değişimler arasında en önemlisi : E484K( Brezilya ve Güney Afrika’da belirgin) - çünkü “teorik” olarak yeniden enfeksiyon veya aşılamaya rağmen enfeksiyon oluşumu söz konusu! Bunların hepsinde şimdilik tek ortak özellik; hızlı bulaş, hızlı yayılma. Sonuç; hasta sayısı düşme eğiliminde iken aniden yükselen yerler olur ise- mutlaka bu mutasyonlara bakmak lazım. Kişisel, tüm bunların dışında T hücresel bağışık yanıt standart olarak ölçülmediği için çok panik olmaya gerek yok! Hücresel bağışık yanıt ile antikor yanıtı her zaman ilişkili olmuyor. Brezilya ile aynı aşıyı kullandığımız için oradaki aşılama ve enfeksiyon oranları koruyuculuk açışından takip edilmeli’’ dedi.
Damla Şener Okdaş
