Merakla beklenen Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, politika faizinin yüzde 18'den yüzde 16'ya düşürülmesine karar verdi. Beklenmeyen bu 2 puanlık düşüş piyasada fırtınalar estirdi. Hem döviz hem de altında rekor üzerine rekorlar geldi. Uzmanlar ise bu kadar artışı beklemediklerini belirtti.
Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamada, Para Politikası Kurulu'nun, politika faiz oranını yüzde 18'den yüzde 16'ya indirilmesine karar verdiği belirtildi. Küresel iktisadi faaliyette yılın ilk yarısında yaşanan toparlanmaya rağmen yakın dönemde açıklanan güven endekslerinin, salgının etkisiyle gerilemeye başladığına dikkat çekilerek, "Aşılama oranlarındaki artışa rağmen salgında yeni varyantlar küresel iktisadi faaliyet üzerindeki aşağı yönlü riskleri canlı tutmaktadır. Küresel talepteki toparlanma, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir, bazı sektörlerdeki arz kısıtları ve taşımacılık maliyetlerindeki artış uluslararası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının yükselmesine yol açmaktadır. Başlıca tarımsal emtia ihracatçısı ülkelerde yaşanan iklim koşullarının küresel gıda fiyatları üzerinde olumsuz yansımaları görülmektedir. Yüksek küresel enflasyonun, enflasyon beklentileri ve uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri yakından izlenmekle birlikte, gelişmiş ülke merkez bankaları enflasyondaki yükselişin talep kompozisyonundaki normalleşme, arz kısıtlarının hafiflemesi ve baz etkilerinin devreden çıkmasıyla birlikte büyük ölçüde geçici nitelikte olacağını değerlendirmektedir. Bu çerçevede, gelişmiş ülke merkez bankaları destekleyici parasal duruşlarını sürdürmekte, varlık alım programlarına devam etmektedir" denildi.
16’YA DÜŞÜRÜLDÜ
Kurulun, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirdiğine işaret edilerek, "Bu çerçevede politika faizi 200 baz puan indirilerek yüzde 16 olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, arz yönlü arızi unsurlardan kaynaklı olarak politika faizinde yapılan aşağı yönlü düzeltme için yıl sonuna kadar sınırlı bir alan kaldığı Kurul tarafından değerlendirilmiştir. 2 Kurul, ayrıca iklim ve diğer çevre kaynaklı riskleri sınırlandırmak amacıyla, para politikasının ana hedeflerinde bir değişikliğe yol açmadan sürdürülebilir finans uygulamalarını uzun vadeli bir politika olarak destekleme kararı almıştır. TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Fiyatlar genel düzeyinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, ters para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde devamı için uygun zemin oluşacaktır. Kurul, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve veri odaklı bir çerçevede almaya devam edecektir. Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti 5 iş günü içinde yayımlanacaktır" denildi.
200 PUAN BEKLENTİLERİN ÇOK ÜZERİNDE
200 puanlık düşüş karar öncesinde hiçbir uzmanın tahmin etmediği bir rakam. Altınbaş Üniversitesi Öğr. Üy. Doç. Dr. Atilla Çifter, son dönemde Para Politikası Kurulu üyeleri arasında değişikliğe gidilmesi ve sonrasındaki gelişmeler ile Merkez Bankası'nın faiz indirmeye devam edeceğinin işaretlerini verdiğini dile getirdi. Doç. Dr. Çifter, “Ancak yine de Merkez Bankası'nın politika faizini 50-75 baz puan aralığında indireceği öngörüsü öne çıkıyordu, oysa beklentilerin çok üzerinde 200 baz puan indirdiğini söyledi” ifadelerini kullandı.
Karar sonrası dolar kurunun 9.40'ı aştığına dikkat çeken Doç. Dr. Atilla Çifter, “Karar metninde 200 baz puan indirime yol açan neden tam olarak anlaşılmasa da "güçlü parasal sıkılaştırmanın krediler ve iç talep üzerindeki yavaşlatıcı etkileri devam etmektedir" ifadesi ile faiz indirimi kararı uyumlu değil” değerlendirmelerinde bulundu.
Doç. Dr. Çifter, “Bir önceki 100 baz puanlık faiz indirimden sonra geçen bir aylık sürede 10 yıllık tahvil faizi yüzde 20'ye çıkarken risk primi göstergesi olan 5 yıllık kredi temerrüt swap'ı (CDS) 450 üzerine çıkmış ve dolar kuru 9.30'u aşmıştı. 200 baz puanlık indirim sonrası, dolar kurundaki artışın devam etmesine benzer şekilde uzun vadeli faiz oranları ve risk primi göstergelerinde bozulma devam edebilir” dedi.
ALTIN VE DÖZİZ FIRLADI
Kararın açıklanması ile beraber piyasalarda döviz ve altın tarafında rekor üzerine rekor geldi. Borsa da ise tam tersine düşüş yaşandı. Beklentilerin üzerinde 200 puanın indirilmesi beklenmediği için verilen tepki de sert oldu.
Çanakkale Kuyumcular Derneği eski başkanı ve yıllardır piyasayı en iyi takip eden uzmanlardan biri olan Timur Ay’da bu kararı değerlendirdi. Ay, “200 baz puan faiz indirimi kararı verdi. Doları fiyatlaması yükseldi. Tabii doların ONS çarpımı altını belirlediği için, ziynet altın fiyatlarında 540 çıktı. Netice itibariyle biliyorsunuz fiyatlamalar, merkez bankası faiz kararına endeksliydi. Netice itibariyle Merkez Bankası’nın yaptığı açıklamada ödemeler dengesi dediğimiz cari açığın azalmasına istinaden faizlerin düşürülmesine ait karar, piyasaya döviz bazında bir refleks verdi. Neticede iki türlü bakmak lazım, bir faizin düşürülmesi, kredilerin alınmasına sanayicinin canlanmasına neden oluyor. Diğer yönden de faizi düşürdüğünüz taktirde, döviz parametreleri yukarı çıkarken de günlük hayatlarımızın bütün değerleri dolarla bağlantılı, yaptığınız akaryakıt harcamalarından tutunda artacak, 1 hafta 10 gün böyle büyük seyredeceğini düşünüyorum. Ama yılsonu nezdinde bu rakamların 9.50, 9 60 bazında kalacağın umuyorum, ama bilemiyoruz. Tabii bugünkü dünya konjenktörü etkileri var. Daha fazla yaralar açılmadan piyasa sakinleşmesini umuyorum’’
Mehmet Güler
