Son günlerde ekonomide yaşanan gelişmeler Çanakkalelilerin de tek gündem maddesi haline geldi. Hızla yükselen dolar ve peş peşe gelen zamlar vatandaşların dilinde düşmüyor. Şimdi herkesin merak ettiği ise ekonomide yaşanan bu ateşin ne zaman söneceği.
Günlerdir hızla yükselen doların sonucu ne olacağı merak edilirken gözler TCMB’na çevrilmişti. TCMB’nın alacağı karar doların yönünü belirleyecekti. Dün TCMB faizi 1 puan indirerek faizi yüzde 15’e çekti.
TCMB'den yapılan yazılı açıklamada, PPK'nın, politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 16'dan yüzde 15'e indirilmesine karar verdiği belirtildi. Küresel iktisadi faaliyette yılın ilk yarısında yaşanan toparlanma ve aşılama oranlarındaki artışa rağmen salgında yeni varyantların küresel iktisadi faaliyet üzerindeki aşağı yönlü riskleri canlı tuttuğu vurgulanarak, şöyle denildi:
"Küresel talepteki toparlanma, emtia fiyatlarındaki yüksek seyir, bazı sektörlerdeki arz kısıtları ve taşımacılık maliyetlerindeki artış uluslararası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının yükselmesine yol açmaktadır. Başlıca tarımsal emtia ihracatçısı ülkelerde yaşanan iklim koşullarının küresel gıda fiyatları üzerinde olumsuz yansımaları görülmektedir. Yüksek küresel enflasyonun, enflasyon beklentileri ve uluslararası finansal piyasalar üzerindeki etkileri yakından izlenmekle birlikte, gelişmiş ülke merkez bankaları artan enerji fiyatları ve arz-talep uyumsuzluğuna bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceğini değerlendirmektedir. Bu çerçevede, gelişmiş ülke merkez bankaları destekleyici parasal duruşlarını sürdürmekte, varlık alım programlarına devam etmektedir."
'TCMB, ELİNDEKİ TÜM ARAÇLARI KARARLILIKLA KULLANMAYA DEVAM EDECEK'
Öncü göstergelerin, yurt içinde iktisadi faaliyetin dış talebin de etkisiyle güçlü seyrettiğine işaret ettiği belirtilen açıklamada şu ifadelere yer verildi:
"Aşılamanın toplumun geneline yayılması salgından olumsuz etkilenen hizmetler, turizm ve bağlantılı sektörlerin canlanmasına ve iktisadi faaliyetin daha dengeli bir bileşimle sürdürülmesine olanak tanımaktadır. Dayanıklı tüketim malları talebi yavaşlarken, dayanıksız tüketim mallarında toparlanma devam etmektedir. İhracattaki güçlü artış eğilimiyle yılın geri kalanında yıllıklandırılmış cari işlemler dengesindeki iyileşmenin sürmesi beklenmekte, bu eğilimin güçlenerek devam etmesi fiyat istikrarı hedefi için önem arz etmektedir. Enflasyonda son dönemde gözlenen yükselişte; gıda ve başta enerji olmak üzere ithalat fiyatlarındaki artışlar ile tedarik süreçlerindeki aksaklıklar gibi arz yönlü unsurlar, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışlar ve talep gelişmeleri etkili olmaktadır. Para politikası duruşunda yapılan güncellemenin ticari krediler üzerinde olumlu etkileri görülmeye başlamıştır. Bunun yanında, bireysel kredilerle ilgili gelişmeler yakından takip edilmektedir. Kurul, para politikasının etkileyebildiği talep unsurları, çekirdek enflasyon gelişmeleri ve arz şoklarının yarattığı etkilerin ayrıştırılmasına yönelik analizleri değerlendirerek politika faizinin 100 baz puan indirilerek yüzde 15 olarak belirlenmesine karar vermiştir. Kurul, arz yönlü ve para politikası etki alanı dışındaki faktörlerin fiyat artışları üzerinde oluşturduğu geçici etkilerin 2022 yılının ilk yarısı boyunca da etkisini sürdürmesini beklemektedir. Kurul, bu etkilerin ima ettiği sınırlı alanın kullanımını aralık ayında tamamlamayı değerlendirecektir. TCMB, fiyat istikrarı temel amacı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 hedefine ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları kararlılıkla kullanmaya devam edecektir. Fiyatlar genel düzeyinde sağlanacak istikrar, ülke risk primlerindeki düşüş, ters para ikamesinin ve döviz rezervlerindeki artış eğiliminin sürmesi ve finansman maliyetlerinin kalıcı olarak gerilemesi yoluyla makroekonomik istikrarı ve finansal istikrarı olumlu etkileyecektir. Böylelikle, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir şekilde devamı için uygun zemin oluşacaktır. Kurul, kararlarını şeffaf, öngörülebilir ve veri odaklı bir çerçevede almaya devam edecektir.”
SOIHBET KONUSU ZAM VE DOLAR
Son yıllarda TL’deki değer kaybı ve enflasyondaki yükseliş ekonomideki tüm tahminleri devre dışı bıraktı. Kur ve enflasyon karşısında ezilen vatandaşların da tek gündem maddesi dolar ve zamlar oldu. Artış çarşı pazarda ve her sohbettin sonu ekonomiye bağlanıyor. Son günlerde peş peşe artan zamlar ve doların da sıçraması ile vatandaşları çaresiz bıraktı. Zamlar ve kur karşısında alım gücü iyice düşen vatandaşlar bu kışı nasıl çıkaracaklarını karar kara düşünüyor. Ekonomistlerin bile tahmin edemediği bir durum oluşurken, vatandaşlar ise sadece bir birine sorarak sonucu merak ediyor.
ALTIN VE DOLAR DURUMU
TCMB Para Politikası Kurulu faizi 1 puan indirerek yüzde 15'e çekmesinin ardından durumu değerlendiren Çanakkale Sarraflar ve Kuyumcular Derneği Eski Başkanı Timur Ay, “Piyasada argümanlar, piyasa belirleyicilerin yapmış olduğu beyanatlar doğrultusunda hareketlenebiliyor. O açıdan umarım bundan sonraki açıklamalar, biraz daha piyasanın ateşini düşürecek, açıklamalarla sakinleşir diye bekliyoruz. Bir an evvel, gerginliğin ortadan kaldırıcı açıklamalarla fiyatın aşağı doğru meylini istiyoruz. Yoksa başka bir şey istediğimiz yok. Gerginlik kimseye yaramıyor” dedi.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu faizi 100 baz puan indirerek yüzde 15'e çekti. Kararda, faiz indiriminin aralıkta devam edeceği mesajı verildi. Kararın hemen öncesinde 10,57 olan dolar/TL, karar sonrası sert yükselişe geçti.
Çanakkale Sarraflar ve Kuyumcular Derneği Eski Başkanı Timur Ay faiz kararını ve altının yükselişini değerlendirerek, “Piyasada argümanlar, piyasa belirleyicilerin yapmış olduğu beyanatlar doğrultusunda hareketlenebiliyor. O açıdan umarım bundan sonraki açıklamalar, biraz daha piyasanın ateşini düşürecek, açıklamalarla sakinleşir diye bekliyoruz.’’ dedi.
Yatırımcılar için tavsiyelerini de sıralayan Eski Başkan Ay, “Mümkün olduğunca kendi kararlarını kendileri vermeleri gerekiyor yatırımcının artık herkes bilgiye çok rahat ulaşabiliyor. Hem piyasa, belirleyicileri noktasında olsun her türlü uluslararası piyasaları takip edebilme adına, herkes bilgiye çok rahat ulaşabiliyor” yorumunda bulundu.
HÜKÜMETİN FAİZİ AŞAĞI ÇEKME DİRAYETİ DEVAM EDECEK
İşte Timur Ay’ın açıklamalarından öne çıkan başlıklar…
‘’Reaksiyon zaten doların TL karşısında yükselişi oldu. 11 TL’ye yaklaştı fiyatlar, ama istenilen faiz rakamı düşük kaldı. Ona istinaden dolarda 12 bandına çıkma birden olmayacak gibi görünüyor. Ama piyasa zaman içerisinde alışır belki geriye de dönebilir. Göreceğiz piyasayı izleyeceğiz göreceğiz. Faiz kararını hükümetin neticede hep aşağı çekme dirayeti aynı şekilde devam edecek gibi görülüyor. Bundan sonra faiz kararını Merkez Bankasında dönemsel olarak devam edecek gibi görülüyor.”
“GERGİNLİK KİMSEYE YARAMIYOR”
Bu kararın piyasa şartlarına göre bakacak olursanız. Piyasanın argümanları dövizle karar veriyor. Netice itibariyle iki şey var. Birisi faizin yüksek olmasını isteyen bir yapı, diğer yapıda faizin düşük olmasını isteyen bir yapı, ikisinin çatışması sonucunda bir fiyatlama yapıyor. İster dolar bazında olsun ister altın bazında olsun. Neticede doların artmasından kaynaklı yukarı çıkıyor. Biraz evvel gördüğünüz gibi, 650 bandına yaklaştı altının külçe fiyat, ama netice itibariyle, ben piyasalardaki yılsonuna kadar gergin piyasaların, devam ettiği süreci doların aşağı dövizin aşağı meylini çok öngörmüyorum. Ama bilemiyorum tabi yanılırım. Çünkü neticede bu piyasadan beslenen bu ülkede yaşayan bir insan olarak, dövizin pahalanması benim gibi bir Türk vatandaşının hiç istemediği bir şey, bizim piyasalardan beklentimiz bir an evvel, sakinleşmesi bir an evvel, gerginliğin ortadan kaldırıcı açıklamalarla fiyatın aşağı doğru meylini istiyoruz. Yoksa başka bir şey istediğimiz yok. Gerginlik kimseye yaramıyor, ne piyasa aktörlerine yarıyor, ne de piyasa içinde beklenenlere yarıyor. Çünkü piyasa duygusal bir yapı, yani eskiden çok şeylerle etkileniyor. Biliyorsunuz bunları yaşadık. 20 sene evvel, Anayasa kitapçığı ile Türkiye'de Devalüasyon yaşadık. Ama bugünkü şartlarda piyasa argümanlar, piyasa belirleyicilerin yapmış olduğu beyanatlar doğrultusunda hareketlenebiliyor. O açıdan umarım bundan sonraki açıklamalar, biraz daha piyasanın ateşini düşürecek, açıklamalarla sakinleşir diye bekliyoruz.’’
‘’PARAYI NASIL DEĞERLENDİRECEĞİMİZ İSE ÇOK ZOR KARAR”
‘’Parayı nasıl değerlendireceğimiz ise çok zor karar, burada para kazanmaktan çok, kendi menkul değerini korumak, anlayışı var. Mevcutta insanların kısa vadede kazanıyormuşsunuz gibi ama normalde alım gücünüz daralıyor. Yani kısa vadede kazandığınızı sandığınız o döviz altın artışlarından piyasa şartlarıyla bakacak olursanız alım gücünüz, daralmasını etkiliyor. O açıdan mümkün olduğunca kendi kararlarını kendileri vermeleri gerekiyor yatırımcının artık herkes bilgiye çok rahat ulaşabiliyor. Hem piyasa, belirleyicileri noktasında olsun her türlü uluslararası piyasaları takip edebilme adına, herkes bilgiye çok rahat ulaşabiliyor.”
Nazif Cemhan Şen
