Tamamı Çanakkalelilerin malı olan ve yıllar içinde Türkiye’nin en büyük deniz şirketlerinden bir tanesi haline getirilen GESTAŞ, Genel Müdürlüğü’ne Mahir Sevinç’in gelmesi ile düşüşe başladı. Yanlış yönetim ve plansız yatırımlar nedeniyle dolu olan kasa boşaldı, alınan 8 eski gemi iskelelere çekildi ve vatandaşlar mağdur edildi. Maddi sıkıntı içine giren GESTAŞ’ın zam yapacağı ve işçi çıkartacağı konuşuluyor.
Gestaş Deniz Ulaşım, 2006 yılı Ağustos ayında Çanakkale bölgesindeki iskeleler ve deniz ulaşımının özelleştirme kararıyla Türkiye Denizcilik İşletmeleri’nden (TDİ) Çanakkale İl Özel İdaresi’ne devriyle faaliyetlerine başladı. Şirketimiz, yüzde 99.87 hissesine sahip Çanakkale İl Özel İdaresi şirketi. 6 hatta, 15 iskelede, 21 sayıda gemiyle, Çanakkale Boğazı, Gökçeada, Bozcaada ve Güney Marmara hattında hizmet veriyor.
TDİ’ye aitken birçok sorunlar ortaya çıkmıştı. Bu sorunlar kent halkının tepkilerine neden oluyordu. Daha sonra Çanakkale’ye devredilmesi ile şirket büyümeye başladı. Özelleştirmeden sonra kurulan GESTAŞ Deniz Ulaşım’ın ilk Genel Müdürü Hasan Yürükçü oldu. Çanakkaleli olan Yürükçü, şirketi en zor şartlardan alarak bugünlere kadar getirdi. Gemileri yeniledi, filosuna yeni gemiler kattı ve bu yatırımların yanında şirketi hem çok büyüttü hem de kasasına para koydu. 10 yıl gibi bir süre Genel Müdür olarak görev yapan Yürükçü’nün döneminde ne ulaşımda ne de gemilerde sorun çıktı. Yürükçü’nün en fazla eleştirilen yatırımlarından biri dolar üzerinden 4 geminin kiralanması oldu. Özellikle ülkemizde dövizin artması ile bu gemiler şirkete ekstra yük getiriyordu.
KASADA 40 MİLYON TL BIRAKTI
Yürükçü’nün GESTAŞ’a kazandırdığı yükseliş ivmesini, 2016 yılında yerine gelen yine Çanakkaleli olan Volkan Uslu daha da yukarı taşıdı. Uslu döneminde de şirket hem kasasını doldurdu hem de ulaşımı sorunsuz şekilde yürüttü. Uslu’nun Çanakkale’ye ve şirkette kazandırdığı en büyük avantaj ise dolar üzerinde GESTAŞ’a kiralanan 4 büyük geminin kiraları doların yükselmesi ile artınca bunu dava açarak TL’ye çevirdi. Arkasında büyük gücün olduğu şirkete karşı çıkarak ve dava açarak bunu başardı. Bu operasyon, şirkete büyük kazanç sağladı. Bu yüzden şirketin kasası da gün geçtikçe dolmaya başladı. Görevde kaldığı 4 yıl boyunca Uslu, 16 milyon TL nakit ve evrensel fon gelirleri ile 40 milyon TL’lik kasa ile görevi bıraktı.
Uslu ayrılırken şu açıklama ile yaptıklarını özetledi; “4 yılda iskele ve gemilerimize 50 milyon TL’den fazla yatırım yaptık. 15 Eylül itibariyle kasamızda 16 milyon TL’den fazla nakit var. Kısa sürede gelecek evrensel fon geliriyle birlikte 40 milyon TL nakdimiz olacak. Hiçbir kamu ve vadesi gelen özel sektör borcumuz yok. Görev süresince Çanakkale’de ilk defa gerçekleştirdiğimiz Boğaz ve Şehitlik Turu, Küçükkuyu-Midilli Feribot Seferleri, Atatürk havalimanına Onur Air işbirliğiyle başlatılan Çanakkale-İstanbul Uçak seferleri, Adalarda Online Bilet Uygulaması gibi projelerde, Sefer Optimizasyonu ve TL üzerinden gemi kiralama gibi tasarruf çalışmalarını yaptık”
SEVİNÇ GELDİ SORUNLAR ÇIKTI
Volkan Uslu’nun istifasının ardından Ocak 2020’de dışarından Mahir Sevinç getirildi. Sevinç’in gelmesi ile GESTAŞ’ta işler bozulmaya başladı. Sevinç, gelir gelmez ilk iş olarak borçlanmak için İl Genel Meclisi kapısında beklemek oldu. Kasasında nakit 16 milyon ve genelde 40 milyon TL para ile şirketi devir alan Sevinç’in kısa sürede sınırsız bornçlanma için İl Genel Meclisi’ne başvurması çok tartışmıştı. O dönem İl Genel Meclisi çoğunluğu CHP’de olduğu için meclis üyeleri izin vermedi.
8 ESKİ GEMİ ALDI
Daha sonra Uslu, peş peşe gemiler almaya başladı. Çok eski olan ve kullanma ömrü doldurduğu tartışmalarına rağmen adrese teslim gemi alma ihalesi yaptığı gerekçesi ile çok tartışıldı. Kısa süre içinde peş peşe 8 eski gemi alındı. Çok eski olan bu gemilerin bakımı için de büyük paralar harcanmasına rağmen düzgün çalışmadı. Sadece boyanarak hatlara konulan gemiler vatandaşları tehlikeye atacak kadar bozuldu. Hem Bozcaada hattında hem de Lapseki-Gelibolu hattındaki gemiler bozularak vatandaşları tehlikeye atmıştı. Bu da uzun süre tartışma konusu oldu.
PARA BASACAK DEDİĞİ GEMİLERİ LİMANLARA ÇEKTİ
Planlı yatırım yapmadan aniden alınan 8 eski gemi o dönemde Müdür Sevinç, verdiği bilgilerde gemilerin para basacağını ve kısa sürede borçlarını ödeyeceğini söylemişti. Bu da olmadı, araç sayısındaki azalma ve yakıta gelen zamlardan sonra sefer sayıları azaltıldı. Özellikle boğazın her iki yakasındaki vatandaşların yıllardır süren bir hayat akışını düşünmeden alınan karar, vatandaşları mağdur etti. Vatandaşlar ne işlerine gidebildi ne de evlerine ulaşabildi.
KÖPRÜ DE HESAPLANMADI
Zaman içinde sefer sayısındaki azalma köprünün açılması ile daha da düşürüldü. 1915 Çanakkale Köprüsü’nün açılması ile şirket boğaz hattında bazı seferlerini gece hiç yapmadı. Bu tepkileri daha da artırdı. Gemiler iskelelere çekilerek seferler adeta durduruldu. Başta vatandaşlar olmak üzere siyasetçilerin de tepki göstermesinin ardından birkaç sefer eklendi ama sorun halen devam ediyor.
VALİ BİLGİ ALDI
Hem maddi açıdan zor durumda olan hem de sefer sayısını azalttığı için ortaya çıkan mağduriyetlerden dolayı gelen şikayetler üzerine aynı zamanda GESTAŞ Yönetim Kurulu Başkanı olan Vali İlhami Aktaş, GESTAŞ’ı masaya yatırdı. Kısa süre önce tartışmaların odağındaki GESTAŞ Genel Müdürlüğünü ziyaret ederek GESTAŞ’ın çalışmaları hakkında detaylı brifing aldı. Tamamı Çanakkalelilerin malı olan GESTAŞ toplantı salonunda Vali Yardımcısı – İl Özel İdaresi Genel Sekreteri Abdullah Köklü, GESTAŞ Genel Müdürü Mahir Sevinç, Genel Müdür Yardımcıları ve operasyon yetkilileri ile bir araya gelen Vali İlhami Aktaş, GESTAŞ’ın 2021 – 2022 yılı hedefleri, genel işleyişi ve GESTAŞ tarafından yapılacak çalışmalar hakkında bilgi aldı. Toplantıda Vali İlhami Aktaş, GESTAŞ tarafından yapılacak olan hizmetlerin dikkatli ve titiz bir şekilde yürütülmesi yönünde talimatlar verdi.
İŞÇİ ÇIKARTACAK ZAM YAPACAK
Yanlış yönetim ve plansız yatırımlar nedeniyle maddi açıdan zor duruma düşen GESTAŞ’ın 1915 Çanakkale Köprüsü’nü bahane ederek işçi çıkartacağı ve hem araç hem de yolcu ücretlerine zam yapacağı belirtiliyor. Bunun için bazı işçilerle görüşüldüğü de belirtiliyor. 150 civarında işçinin işten çıkartılacağı konuşuluyor. Özellikle büyük borçlar altına girerek eski gemileri alan GESTAŞ’ın kasasının boşaldığı ve borçları ödemekte zorlandığı ifade ediliyor.
Mehmet Güler
