Mustafa Kemal Atatürk’ün, gazeteci Ruşen Eşref Ünaydın’a hediye ettiği imzalı fotoğrafının; yaklaşık 70 yıl önce gazetelerde basılmak için çekilen tek negatif kopyası, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi öğretim elemanı Öğr. Gör. Onur Bayram tarafından NFT yapıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescil belgesi alan NFT Atatürk fotoğrafı; bir devlet tarafından da sanat eseri olarak tescil edilmiş dünyanın ilk NFT’si olma özelliğini kazandı.
Çanakkale Savaşı sonrası Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile röportaj yapan ilk gazeteci olan Ruşen Eşref Ünaydın’ın, Atatürk’ün imzalayıp kendisine hediye ettiği fotoğraftan; yaklaşık 70 yıl önce çekilen negatif kopya, pozitif görüntüsüyle birlikte NFT’ye dönüştürüldü. TBMM’de 2’inci, 3’üncü ve 4’üncü dönem Afyonkarahisar Milletvekilliği, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği ve büyükelçilik görevlerinde de bulunan şair, yazar ve gazeteci Ruşen Eşref Ünaydın, kendisi gibi şair ve yazar Osman Atilla’nın isteği üzerine ünlü Atatürk fotoğrafının, bir fotoğrafını çektirdi. Ruşen Eşref’in gönderdiği negatifi daha sonra milletvekili seçildiği Afyonkarahisar’da 1950’lili ve 1960’lı yılların başında bazı yerel gazetelerde yayınlayan Osman Atilla, ölümünden önce fotoğrafı gazeteci İbrahim Küçükkurt’a hediye etti.
Kurucusu olduğu Kocatepe Gazetesi’nde fotoğrafı yayınlayan İbrahim Küçükkurt; özenle sakladığı negatifi, 2007 yılında, fotoğrafı o dönem Afyonkarahisar’da gazetecilik yapan, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Çanakkale Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Fotoğrafçılık ve Kameramanlık Programı öğretim elemanı Öğretim Görevlisi Onur Bayram’a verdi. Negatif fotoğrafın zarar görmemesi için ışık, nem ve zamanın etkisinden korunacağı özel yapım bir kutuda 14 yıl saklayan Öğr. Gör. Onur Bayram, pandemi sürecinde negatif fotoğrafı bilgisayara aktarıp, pozitif fotoğraf hali ile yan yana getirerek, yeni bir dijital sanat eserine oluşturdu. Oluşturduğu yeni fotoğrafı NFT’ye dönüştüren Öğr. Gör. Bayram, “Pandemi döneminde NFT sanat eserleri popüler hale geldi. En basit anlatımla NFT, sanat eserlerinin dijital tapuları olarak açıklanabilir. Bende elimdeki bu tarihi fotoğrafı Photo1918 adıyla NFT’ye dönüştürdüm.” dedi.
ÇANAKKALE SAVAŞI HEMEN SONRASINDA İMZANLANDI
Negatif görüntünün zamanla bozulacağı ve üzerindeki fotoğrafın silinebileceğinden endişe ettiğini ifade eden Öğr. Gör. Onur Bayram, negatif fotoğrafı ölümsüz hale getirmek için dijitale aktardığını anlattı. Renkli fotoğraf negatiflerinin 30 yıl içinde renklerini kaybettiğini vurgulayan Onur Bayram, tüm negatif fotoğraf görüntülerinin zamanla silinebilme riski olduğunu söyledi. Fotoğrafın tarihi hikayesini anlatmak için Türkçe, İngilizce ve Almanca bir site de hazırlandığını aktaran Öğr. Gör. Onur Bayram, “Atatürk’ün Çanakkale Savaşı’nın hemen sonrasında imzaladığı fotoğraf, daha o dönem gençliğe olan güvenini gösteriyor. Negatif fotoğraflar ve dayanıklılık süreleri üzerine çalışmalar gerçekleştiriyordum. Bu çalışmalar sırasında negatiflerin zamanla bozulduğunu ve görüntülerin silindiğini gördüm. Bu tarihi ve önemli fotoğrafı korumak için neler yapabileceğimi düşündüm. Negatifi dijitale dönüştürerek, yok olma riskini yok ettim. NFT haline getirerek de dijital olarak imzalamış oldum.” şeklinde konuştu.
SANAT ESERİ BELGELİ DÜNYANIN İLK NFT’Sİ
Photo1918’in dünyada bir devlet tarafından da sanat eseri olarak tescil edilmiş ilk NFT olduğunu açıklayan Öğr. Gör. Onur Bayram sözlerini şöyle sürdürdü, “Fotoğraf, video ve benzeri yüzbinlerce dijital görsel her gün NFT’ye dönüştürülüyor. Ancak NFT Atatürk fotoğrafının, diğer milyonlarca NFT’den bir farkı olması gerekiyordu. Bu nedenle geçen yıl haziran ayında Kültür ve Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü’ne tescil başvurusu yaptım. Başvurum 15 Haziran 2021 tarihinde onaylanarak, ‘Güzel Sanat Eserlerine İlişkin Kayıt Tescil Belgesi’ aldım. Böylece Atatürk fotoğrafı NFT’si, dünyanın sanat eseri olduğu bir devlet tarafından da onaylanmış, belgelendirilmiş ilk eseri unvanını kazandı.” (Kaynak: Çanakkale Sosyal Bilimler MYO)
