Normal ihale açılması durumunda birçok şirketin gireceği ve fiyatın çok daha aşağıya çekilerek kamu kazançlı çıkıyor. Bu madde devreye sokulduğunda pazarlık usulü ile ihale veriliyor ve ihaleyi alan kişi kazanıyor, devlet kurumu dolayısı ile milletin vergileri birilerine bu yolla iletiliyor. Aciliyeti olmayan sünnet kıyafetlerinin bile bu ihale şartnamesi ile birilerine verildiği gelen bilgiler arasında.
Türkiye’de daha önce kamu ihalelerinde yolsuzluk, usulsüzlük, siyasi rant ve kayırmacılık çok yaygın olmasından şikayet ediliyordu. Kamu kaynaklarının belli kesimler arasında paylaşımına yönelik yaygın uygulamaları hep şikayet konusuydu. Bunların önüne geçmek amacıyla 2002 yılında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu çıkartıldı. Bu kanun çıkartıldığında vatandaşlardan alınan vergilerle oluşturulan kamu kaynaklarının harcanmasında kamu yararı, şeffaflık, eşitlik, rekabet, katılımcılık ve verimlilik ilkeleri esas alındı. 2002 yılından bu yana söz konusu kanunda 200 üzerinde değişiklik yapıldı.
İHALE KANUNUNUN DIŞINDA İHALE YAPILIYOR
4734 sayılı Kanun’da temel ihale usulleri; açık ihale usulü ile belli istekliler arasında (21/ f) ve 21 be maddeleri, ihale usulü olup pazarlık usulü, istisnai durumlarda başvurulan bir ihale yöntemi olarak mevzuatta yer alıyor.
Kamu İhale Kanunu’nun 21’inci maddesinin b bendi “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya yapım tekniği açısından özellik arz eden veya yapı veya can ve mal güvenliğinin sağlanması açısından ivedilikle yapılması gerekliliği idarece belirlenen hallerde veyahut idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” durumunda açık ihale yerine pazarlık yönteminin kullanılmasına olanak sağlıyor.
Ancak, Çanakkale’de çoğu zaman konu itibariyle (21/ f) ve 21 b maddelerinde belirtilen durumlar ortada olmamasına rağmen ve pazarlık usulüne tabi olmayan kamu alımlarının, eksik rekabet ortamı içerisinde kapalı kapılar arkasında bu usulle yapıldığı ve kamu kaynaklarının usulsüz bir şekilde özel teşebbüslere aktarıldığı ifade ediliyor.
“PAZARLIK YOLUYLA İHALE” USULÜNÜN KEŞFETTİLER
Özellikle pandemi döneminde sayısı artan bu usulle yapılan ihaleler, artık sık sık yapıldığı belirtiliyor. İçerisinde belediyelerin, hastanelerin ve diğer kamu kurumların bu yolla ihaleleri Çanakkale’de belli kişilere verdiği gelen bilgiler arasında. Bu yöntem ile sünnet kıyafetlerinin bile bazı kurumlara verildiği belirtiliyor. Bunun yanında tuvalet kağıdı, havlu ve kurumun ihtiyaç duyduğu fakat acil olmayan bir çok kalemin bu yöntemle ihaleler yapıldığı belirtiliyor.
Mehmet Güler
