Yapılan çalışmalar sonunda Ezine peynirinin Avrupa Birliği’nden (AB) coğrafi işaret tescili alması ile Çanakkale’nin AB tescilli ürün sayısı Bayramiç Beyazı ile beraber 2’ye çıktı. Türkiye genelinde AB coğrafi işaretli ürün sayısı 18’e yükselirken bunların iki tanesinin Çanakkale’de olması gururlandırdı. Çanakkale’yi gururlandıran bir diğer konu ise Ezine peynirinin AB tescili alan ilk peynir çeşidi olması.
Ezin peyniri ilk olarak Türkiye'de 10 Nisan 2007 tarihinde coğrafi işaret olarak tescil edildi. Ezine peyniri, Ezine, Bayramiç ve Ayvacık ilçeleri; Çan ilçesine bağlı Şerbetli, Etili, Ahlatlıburun, Küçüklü, Alibeyköy ve Söğütalan köyleri ile Merkez ilçesine bağlı Karacaören, Kurşunlu, Şerbetli ve Kirazlı köylerinin doğal bitki örtüsü ve su kaynaklarıyla beslenen koyun, keçi ve ineklerden elde edilen sütlerden üretiliyor.
Ezine peyniri mevsime göre; keçi sütünün en az yüzde 40, koyun sütünün yüzde 35-45, inek sütünün ise en fazla yüzde 25 oranlarında karıştırılmasıyla üretilen tam yağlı, muhtelif büyüklükte teneke tipi peynirdir.
Beyaza dönük açık sarı renkteki ürün, orta sertlikte kırılgan olmayan bir yapıya sahip. Peynir kitlesinde az sayıda ve küçük çaplı gözenekler bulunur. Ezine peyniri, sütün bileşiminde bulunan süt yağından kaynaklanan “kremamsı" ve uygulanan ısıl işlemden de kaynaklanan “pişmiş süt" aromalarına sahip.
AB'nin tescillediği Türkiye'nin 18'inci, Çanakkale'nin ise Bayramiç Beyazı'ndan sonra ikinci coğrafi işaretli ürünü olan Ezine peyniri, yüksek besin değerine sahip bir gıda olarak biliniyor.
ÇANAKKALE’NİN İLK AB TESCİLLİ ÜRÜNÜ BAYRAMİÇ BEYAZI
Bayramiç bölgesinde 7 bin 25 dekar alanda 10 bin ton üretilen meyvenin en son tamamlanan fidan tescilinin ardından 2021 yılında Avrupa Birliği coğrafi işaret tesciline kavuştu. Avrupa Birliği Resmi Gazetesi’nde 1 yayımlanan ilana 3 aylık sürede itiraz olmadı ve Bugün Bayramiç Beyazı Türkiye’nin Avrupa’daki tescilli 7. ürünü oldu.
İHRAÇ EDİLİYOR
Bayramiç Beyazı’nın Avrupa Birliği coğrafi işaret tesciliyle birlikte ürünün 27 Avrupa ülkesine ihraç edildi. Bayramiç ilçesine has olan tahin helvası ile zeytinyağları için de coğrafi işaret tescil başvurularını gerçekleştirilmişti. Bayramiç’te, tarihten gelen bir tat, doğadan gelen bir lezzetle ‘Bayramiç Helvası’ da çok beğenilen bir ürün.
coğrafi işaret mahrecine de başladık. Yine aynı şekilde Kazdağları, doğanın cennetinde yetişen atalık zeytinyağlarının ‘Bayramiç Zeytinyağı’ olarak coğrafi işaret tescili müracaatını yaptık” dedi. Ekimine 95 yıl önce başlanan Bayramiç beyazının ticari üretimi ise 35 yıla dayanıyor. Erkenci, orta ve geç olmak üzere üç dönemde yetiştirilen ürünün ayırt edici bir özelliği de tamamen aynı çekirdekten yetişiyor olması.
TESCİLLİ 13. ÜRÜN OLDU
En son Çanakkale Domatesi, 1 Ağustos 2023 tarihinde Türk Patent Enstitüsü’nün 2023/154 sayılı Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteninde yayınlanarak Çanakkale’nin 13. ürünü olarak tescil edildi.
Kazdağları'ndan gelen rüzgar ve deniz havasıyla Çanakkale domatesinin ayrı bir lezzet ve aroma kazandırıyor. Çanakkale'de yılda 85 bin dekarlık alanda domates üretimi yapılıyor. Yılda 700 bin ton domates üretimi gerçekleştiriliyor. Bu üretim miktarı ile Türkiye'nin %5 oranındaki domatesi biz Çanakkale'de üretiliyor. Çanakkale domatesi şuanda en lezzetli döneminde. Şuanda Türkiye’nin dört bir yanında Çanakkale domatesleri tezgahlarda yerini alıyor. Bu mevsimde en lezzetli dönemi olduğu için domates konservesi, salça ve benzeri kışlık hazırlıkları da başladı. Çanakkale domatesi Aralık ayına kadar tezgahlarda yerini alabiliyor.
EN FAZLA TESCİLLİ ÜRÜN BAYRAMİÇ İLÇESİNDE
Kentte 'Çanakkale El Halısı', 'Ezine Peyniri', 'Bayramiç Beyazı', 'Bayramiç Elması', 'Bozcaada Çavuş Üzümü', 'Geyikli Zeytinyağı', 'Yenice Kırmızı Biberi', 'Bayramiç Tahin Helvası' ve 'Bayramiç Zeytinyağı' olmak üzere 9 coğrafi işaretli ürün bulunuyordu. Lapseki şeftalisi de kentin 10’uncu tescilli ürünü oldu. Son olarak 'Çanakkale Domatesi', 'Lapseki Nektarini' ve 'Gökçeada Madran Kuzusu' için de coğrafi işaret tescil işlemi tamamlandı ve kentte tescilli ürün sayısı 13 oldu.
“ÜLKEMİZ PEYNİRCİLİKTE ZENGİN POTANSİYELE SAHİP"
Ezine peynirinin AB tescilli ürün unvanını almasının ardından Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, bir açıklama yaptı. Bakan Yumaklı, son dönemde Ayaş domatesi, Maraş tarhanası ve Edremit Körfezi yeşil çizik zeytininin ardından Ezine peynirinin de AB coğrafi işaret tescili almasından büyük mutluluk duyduğunu ifade etti.
Türkiye'nin peynir konusunda zengin bir potansiyele dünyada ise seçkin bir yere sahip olduğuna dikkati çeken Yumaklı, ülkenin bu zenginliğinin korunması ve daha da geliştirilmesi için çalışmalar yürüttüklerini belirtti. Yumaklı, Bakanlık olarak sektöre büyük destekler verdiklerini vurgulayarak şunları kaydetti:
“Dünyanın en kaliteli peynirlerinden birçoğu coğrafyamızda üretiliyor. Bu eşsiz tatları dünyaya tanıtıyoruz. Ezine peynirimizin gerek Bakanlığımızın gerekse paydaş kurumlarımızın çalışmaları sonucu AB coğrafi işaret tescili almasının, değerine değer katacağına ve uluslararası alanda markalaşma süreçlerine katkı sağlayacağına inanıyorum. Bu tescil Ezine peynirimizin AB'den coğrafi işaret alan ilk peynir çeşidimiz olması açısından ayrı bir önem taşıyor. Üreticilerimize, yöre halkına ve milletimize hayırlı olsun."
COĞRAFİ İŞARET NEDİR?
Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Türkiye'de 1504 coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı tesciline sahip ürün bulunuyor. Bunlardan1315'i yani yaklaşık yüzde 90'ı, tarım ve gıda ürünleri oluşturuyor. Bu tescillerin ülke sınırları içinde geçerliliği bulunuyor.
AB ülkelerinin tamamında koruma sağlamak içinse, 2012/1151 sayılı Tarım Ürünleri ve Gıda Maddeleri Hakkında Kalite Tasarısı isimli Avrupa Konseyi Tüzüğü çerçevesinde Avrupa Komisyonuna başvuru yapmak gerekiyor.
AB TESCİLİ ALAN ÜRÜNLER
Avrupa Birliğinden coğrafi işaret tescili alan 18 ürün şöyle sıralanıyor:
Antep Baklavası / Gaziantep Baklavası, Aydın İnciri, Malatya Kayısısı, Aydın Kestanesi, Milas Zeytinyağı, Bayramiç Beyazı, Taşköprü Sarımsağı, Giresun Tombul Fındığı, Antakya Künefesi, Suruç Narı, Çağlayancerit Cevizi, Gemlik Zeytini, Edremit Zeytinyağı, Milas Yağlı Zeytini, Ayaş Domatesi, Maraş Tarhanası, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini, Ezine Peyniri.
AB coğrafi işaret tescili için Safranbolu Safranı, Araban Sarımsağı ve Aydın Memecik Zeytinyağı da AB Resmi Gazetesinde yayımlanmış olup 3 aylık itiraz süreleri sonunda tescil almaları bekleniyor.
AB coğrafi işaret tescili için başvuruda bekleyen 42 ürün ise şöyle sırlanıyor:
Afyon Pastırması, Afyon Sucugu, Antepfıstığı / Antep fıstığı, Kayseri Mantısı, İnegöl Köfte, Tonya Tereyağı, Bursa Kestane Şekeri, Amasya Çiçek Bamyası, Bursa Siyah İnciri, Manisa Sultani Çekirdeksiz Üzümü, Kilis Zeytinyağı, İpsala Pirinci, Aydın Memecik Zeytini, Manisa Mesir Macunu, Hüyük Çileği, Isparta Gülyağı, Silifke Yoğurdu, Osmaniye Yer Fıstığı, Kayseri Pastırması, Adana Şalgamı, Urla Sakız Enginarı, Demirci Hünnabı, Bingöl Balı, Rize Çayı, Sinop Kestane Balı, Kayseri Sucuğu, Bursa Şeftalisi, Tarsus Sarıulak Zeytini, Erzurum Su Böreği, Melli İnciri, Maraş Çöreği, Hopa Hamsili Ekmeği, Gaziantep Menengiç Kahvesi / Gaziantep Melengiç Kahvesi, Kırkağaç Kavunu / Kırkağaç melon, Milas Çekişke Zeytini, Hatay Kaytaz Böreği, Aydın Çam Fıstığı, Söke Pamuğu, Urfa Keten Köyneği Fıstığı / Şanlıurfa Keten Köyneği Fıstığı, Fethiye Kaya İnciri, Antep Fıstık Ezmesi / Antepfıstığı Ezmesi / Gaziantep Fıstık Ezmesi, Antep Lahmacunu.
Mine Yel
Foto: Arşiv
