Çanakkale’de konut satışlarındaki artış da yüzde 40 oldu. İnşaat sektörü hareketlenirken, asgari ücretli ve emeklinin bir ev alma hayalinin gerçekleşme oranı ise çok çok fazla düştü.
2020’de başlayan pandemi süreciyle beraber her sektörde olduğu gibi inşaat sektöründe de aksaklıklar meydana geldi. Sektör, pandeminin başlangıcından itibaren malzeme teminine erişim, iş gücü eksiklikleri ve finansal zorluklarla karşı karşıya kaldı. Çanakkale de bu pandemi sürecinden olumsuz etkilendi ve tedarik zincirinde yaşanan aksaklıklarla beraber büyük bir darbe aldı. İnşaat projelerinde; çimento, demir gibi temel inşaat malzemelerine ulaşım zorlaştı. Bu durum, projelerin ilerleyişini engelledi ve malzeme fiyatlarının hızla artmasına yol açtı. Artan fiyatlar, müteahhitleri ekonomik açıdan zor durumda bıraktı, hatta birçok inşaat projesi bu süreçte durduruldu. Pandeminin üzerinden uzun yıllar geçmesine rağmen inşaat sektörü yeni yeni hareketlenmeye başladı.
Özellikle 2024 yılı itibariyle birçok bölgede yeni projeler, hızla hayata geçiriliyor. Çanakkale’nin çeşitli bölgelerinde, önceden ertelenmiş ya da durdurulmuş projeler yeniden gündeme geliyor. Ayrıca şehir merkezi ve çevresinde kentsel dönüşüm projeleri, eski yapıların yıkılarak yerine yeni ve güvenli binaların inşa edilmesi de hız kazanıyor.
DÖNÜŞÜM SÜRECİ DE HIZLANDI
Çanakkale’nin en büyük sorunlarından biri haline gelen sosyal konutlar, yıllardır çözüm bekliyordu. Seçime kadar gündemde tutulan, ardından ise siyasi çekişmelerle unutulan “sosyal konutlar” meselesinde nihayet somut adımlar atıldı.
Kendi kaderlerini kendileri belirleme kararı alan daire sakinleri, kentsel dönüşüm için inşaat firmalarıyla anlaşmalar yaptı. Çataltepe Mahallesi'nde yer alan, Sarıçay’a cepheli ve dernek lokaline yakın binalarda dönüşüm süreci başladı. Konut sakinleri, binalarını boşaltarak yıkım hazırlıklarına girişti. Aynı inşaat firması, Mecidiye Camii karşısında bulunan İbn-i Sina Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’nin yanında yer alan binaların sakinleriyle de anlaşma sağladı. Bu gelişmeler, Çanakkale genelindeki sosyal konutlardaki dönüşüm sürecinin hızlandığını ve genişlemeye başladığını gösteriyor.
BİNA SAYISI %19,2 ARTTI
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Çanakkale'deki inşaat sektörü verilerine göre, 2024 yılı 3. çeyrek itibariyle sektör büyüme gösterdi. 2023 yılına kıyasla yapı ruhsatı verilen bina sayısı %19,2 oranında arttı. 2023'te 313 olan bina sayısı, 2024'te 373'e yükseldi. Bununla birlikte, daire sayısında belirgin bir artış gözlemlenmedi. 2023 yılına göre %1,5 artışla, 2024'te toplamda 1.493 daireye izin verildi. 2023'te bu sayı 1.471 olarak kaydedilmişti.
Konut kullanım alanında ise gözle görülür bir artış yaşandı. 2023 yılı 3. çeyrekte 142.259 m² olan konut kullanım alanı, 2024 yılı 3. çeyreğinde %3,2 oranında artarak 146.795 m²'ye ulaştı.
Bu veriler, Çanakkale'deki inşaat sektörünün büyümeye devam ettiğini ve konut alanındaki gelişmelerin hız kazandığını gösteriyor.
İKİ MAAŞ, BİR TAKSİT
Çanakkale’deki inşaat sektörü, 2024 yılı itibariyle çeşitli zorluklarla karşı karşıya. İnşaat Mühendisleri Odası Çanakkale Şube Başkanı Evren Değirmenci, sektördeki mevcut durumu değerlendirerek, özellikle kredi faizlerinin yüksekliği ve asgari ücretin düşük olmasının ev sahibi olmayı zorlaştırdığını belirtti.
Değirmenci, şu anda kredi masraflarının oldukça yüksek olduğunu ve bunun da insanların kolayca kredi çekebilmesini engellediğini vurguladı. Ancak buna rağmen, kiradan kurtulmak isteyen birçok kişinin ev alma yoluna başvurduğuna dikkat çekti. İlerleyen dönemlerde kredi faizlerinin kademeli olarak düşeceğini ve bununla birlikte konut satışlarının mayıs ve haziran ayları gibi daha da artacağını öngörüyor.
Değirmenci'nin en dikkat çekici değerlendirmelerinden biri, asgari ücretle çalışan bir ailenin ev sahibi olma mücadelesine ilişkin oldu. Asgari ücretin çok düşük olduğunu, bu durumda insanların nasıl ev alacağını, kredi çekerek bankalara nasıl borçlanacağının merak konusu olduğunu söyledi. Asgari ücretle çalışan bir ailenin, iki asgari ücret maaşının neredeyse bir kredi taksitiyle denk geldiğini ifade etti. Bu durum, özellikle dar gelirli vatandaşlar için ev sahibi olmayı neredeyse imkansız hale getiriyor. Ev sahibi olmayı isteyen ancak kredi çekme imkanları sınırlı olan aileler, inşaat sektöründeki bu engellerle başa çıkmaya çalışıyor.
İnşaat projelerinin büyük bir kısmının taahhütlü olarak yapıldığını söyleyen Değirmenci, müteahhitlerin ve mal sahiplerinin arasında yapılan sözleşmelerin inşaat sürecindeki önemli bir aşama olduğunu vurguladı. Bu sözleşmelerin, müteahhitleri inşaatları tamamlamaya zorladığını ancak mevcut ekonomik koşullar nedeniyle müteahhitlerin projeleri tamamlama konusunda ciddi zorluklarla karşı karşıya kaldığını da dile getirdi. Müteahhitlerin elinde daha fazla imkan olsa, birçok inşaatın yarım bırakılabileceğini, ancak sözleşme gereği projelerin tamamlanmaya çalışıldığını belirtti.
Sonuç olarak, Çanakkale'deki inşaat sektörü, birçok zorluğa rağmen ilerlemeye devam ediyor. Ancak asgari ücretle çalışan ailelerin karşılaştığı zorluklar, konut alımını daha erişilebilir hale getirecek adımlar atılmadığı sürece, sektördeki büyümenin tüm kesimlere fayda sağlaması zor görünüyor.
ARZ TALEP DENGESİ KORUNAMIYOR
Çanakkale, son yıllarda özellikle dışarıdan gelenlerin ilgisini çeken bir şehir haline geldi. Assos Gayrimenkul Danışmanı Mehmet Bağatır’ın dediğine göre, kentte yaşanan yoğun göç hareketi, konut piyasasında ciddi bir talep artışına neden oluyor. Çanakkale’nin popülerliği her geçen gün artarken, şehirdeki arz talep dengesini korumak giderek zorlaşıyor.
Bağatır, dışarıdan gelenlerin genellikle yatırım amacıyla ev aldığını ve bu evleri kiraya vererek gelir elde etmeyi hedeflediklerini belirtiyor. Bu durum, konut piyasasında bir çeşit enflasyona ve satış fiyatlarının hızla yükselmesine neden oluyor. Fakat bu yüksek taleple birlikte, arz karşılanamıyor. Şu anda inşaat sektörü Çanakkale'de hareketlenmiş durumda fakat emlakçılar sektördeki bu büyümenin, görünmeyen birçok sorunu da beraberinde getireceğini belirtiyor.
Şehirdeki konut fiyatları, hem alıcılar hem de kiracılar için fazla geliyor. Sektörde yaşanan hareketliliğin devamlı olup olmadığı ise soru işareti.
YÜKSELİŞ, DÜŞÜŞÜ BERABERİNDE GETİRECEK
Müteahhitler, artan büyümenin birçok sorunu da beraberinde getirdiğini belirtiyor. Yapılan konutların fiyatlarının çok yüksek olması, satışı etkiliyor ve birçok konutun sahipsiz kalmasına neden oluyor. Mimar Ünal Ömercioğlu, sektördeki hareketliliğin şuan sürdüğünü ancak bunun devamlı olmayacağını ifade etti.
Arz ve talep arasındaki dengenin korunamadığını belirten Ömercioğlu, inşaat sektöründeki bu hızlanmanın görünmeyen sorunları da beraberinde getireceğini vurguladı. Ayrıca bu hızlanmaya güvenerek birçok projeye başlayan müteahhitlerin ilerleyen süreçlerde zorluklarla karşılaşabileceğini ve ekonomik sorunlar yüzünden bazı projelerin yarım kalabileceğini de belirtti.
Ömercioğlu, sektörde en çok maddi zorluklarla ve birtakım engellerle karşı karşıya kaldıklarını da söyledi. Maddi açıdan yeterince destek almadıklarını, aksine karşılaştıkları engellerin daha da arttığını belirtiyor. Ödemelerde yaşadıkları sıkıntılar, sektördeki büyümeyi tehdit eden bir diğer önemli faktör. Ticari kredi kartlarının yalnızca tek çekimle ödeme yapılmasına izin verilmesi ve şahsi kredi kartlarına verilen ödeme imkanlarının ticari kartlara uygulanmaması, inşaat firmalarını maddi açıdan zorluyor. Bu durum, sektördeki firmaların maliyetlerini artırırken, inşaat projelerinin finansmanını da zorlaştırıyor.
Bu zorluklar, sektördeki büyümenin devamlılığına dair soru işaretleri yaratıyor. Özellikle, şehirdeki hızla artan talep ve buna bağlı olarak yükselen konut fiyatları, arz ve talep dengesinin korunamamasına neden olurken, inşaat firmaları da karşılaştıkları maddi sıkıntılarla başa çıkmaya çalışıyor.
Bünyamin Nami Tonka
