Koronavirüs ülkemizde Mart ayından beri can almaya devam ediyor. Koronavirüs ile ilgili çalışmalara ise her gün bir yenisi ekleniyor. Prof. Dr. Alper Şener uyarılarını yenileyerek‘’ Toplumları aşılar değil, aşılama programları korur’’ dedi.
Çin’in Wuhan kentinde başlayıp tüm dünyaya yayılan ve ülkemizde 12 binden fazla kişinin hayatını kaybetmesine neden olan koronavirüs can almaya devam ediyor. Aşı çalışmaları da her geçen gün hız kazanıyor. Koronavirüs hakkında Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Ana bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alper Şener önemli açıklamalarda bulundu.
‘’AŞILAR YOLDA’’
Şener, “Aşılar yolda, monoklonal antikor çalışmaları hız kazandı’’ diyerek ‘’Modena’da aşısında yüzde 94,5 antikor yanıtını duyurdu! Yılsonunda muhtemelen 4 başarılı aşı podyuma çıkacak! Diğerlerinde de çalışmalar devam ediyor. Monoklonal antikor çalışmalarından da çok iyi sonuçlar geliyor... Bunları da ayaktan hastalarda ağırlaşmadan önce ve ilk karşılayan sağlık personeli ve ilaç kullanamayan riskli gruba (gebe) 3-6 ay korumak için kullanıma girecek gibi. Çalışan kazanır!’’ dedi.
‘’AŞI TURLARINA HAZIRLIKLARINA DA HAZIRLIKLI OLUN’’
Dr. Şener, aşı turlarına hazırlıklı olun diyerek; ‘’Devletin ayağına getirdiği ilacı yan etki yapabilir diye almayıp, yoğun bakıma alınanlara SGK hastane ücreti ödememeli, ilaç uyumu belki düzelir. Karantinaya uymayıp gezenler tespit edildiğinde, iyileştikten sonra pandemi hastanelerinde zorunlu toplum hizmetine alınmalı. Bağışık oldukları için riskleri olmadığı gibi, iş gücüne bir faydaları olacaktır. Aşı turlarına da hazırlıklı olun!
İçişleri bakanlığı tarafından alınan yeni tedbirler hakkında görüşünü belirten Dr. Şener, ‘’Etkisini 7 günde göreceğiz’’ açıklamasında bulundu.
“AŞILAR MANŞETTE, BİR KAÇ ŞEYİ NETLEŞTİRELİM”
“ Aşılar manşette, bir kaç şeyi netleştirelim ”diyen Şener, Pfizer, Modena ve şimdide Sputnik aşısı % 90’dan fazla hastalığı önlemede etkili olduğunu duyurdu. Aslında aşıda iki tanım vardır- tam Türkçesi oturmamış... Efficacy-etki, Effectiveness- etkinlik ve aralarında ciddi fark vardır! Burada faz 3’de % 90 ile ölçülen şudur; iki grup alınır; birine su ( plasebo) diğerine aşı verilir. Normal yaşama bırakılır. Bulaş süresi içinde hastalık bulguları gösterenlerden covid 19 aranır. İşte aşı olan ve olmayan arasında ki bu oran efficacy- etkidir. ”Effectiveness” ise bundan çok farklıdır. Bu bir aşının “ sahada “ ne kadar etki gösterdiğini ölçer! Bunu ölçmenin yolu uzun ve zahmetli olduğu için şimdilik ertelenmiş görülüyor! Koronada asemptomatik hastalık tablosunda olduğu için “efficacy” değerlendirmesi biraz iddialı kalıyor.
Bir genel tanım vardır; toplumları aşılar değil, aşılama programları korur. Aşının gelmesi ve toplumda çalışması arasında fark olacaktır. Bu nedenle aşılar gelince de bir süre daha maske, mesafe, el hijyenine dikkat etmek gerekecek’’ dedi.
‘’ALICILARDAN BİRİ DE TÜRKİYE!’’
Dr. Şener aşı hakkında eleştiri de bulunarak, “CoronaVac=SinoVac=Çin aşısı, inaktive tam virüs aşısı. Brezilya’da Faz 1’de 143 hasta; faz 2’de 600 hasta; faz 3’de 9000 gönüllüde uygulanmış. İki doz uygulama var, 0. Ve 14. Gün. Blokan ab oluşumu >%90. İkinci faz 3 çalışması devam ediyor, 13,000 kişilik. Enjeksiyon yerinde ağrı %20, baş ağrısı %15, ikinci dozu atlama %10, bulantı ve yorgunluk %5. Ciddi yan etki yok. Topluma İlk planda 6 milyon doz 2021 Ocak’ta uygulamaya başlanıyor. İkinci kitlesel aşılama için 46 milyon doz antlaşması yapılmış ama opsiyonlu- Türkiye gibi ülkelerde devam eden diğer faz 3 çalışmalarında bir sorun olmaz ise. Fiyat ilk başta 29,75 $ doz başına, ikinci partide 1,96$ olacakmış! Türkiye’de ki çalışması devam ediyor- ilk aşama 1,300 sağlık çalışanı... İkinci aşaması 13.000 normal popülasyonda- RCT plasebo kontrollü 18-59 yaş. Firma ilk olarak 28 Ocak 2020’de inaktive aşıyı elde etmiş...Nisan 2020’de faz1 ve 2 onayları alınmış ve çalışmasına başlamış...Haziran 2020’de Faz3 başlamış - ilk Brezilya’da. Firma aslında aşıda deneyimli 2009 yılında ilk olarak H1 N1 (domuz gribi) aşısı ile adını duyurmuş. Hepatit A ve B, enterovirüs 71, H5 N1 ( kuş gribi), influenza, su çiçeği, kabakulak aşıları üretiyor. Sonuç biz maske taksak mı? Diye konuşurken elin oğlu, aşıyı geliştirip ithal etmeye başlamış. Alıcılardan biri de Türkiye! Mesaj bu kadar!’’ dedi.
ANTİKOR YANITI UZUN SÜRE SABİT
“Çok ciddi iyi haber” diyen Şener, ‘’Enfeksiyon sonrası antikor yanıtı 6 Aydan uzun süre sabit kalıyor! Aşı ve İmmunoloji konusunda uzman bir ekipten gelen en kapsamlı çalışma. Sonuç çok iyi’’ şeklinde ifade etti.
TÜRKİYE’DEKİ ÇALIŞMALAR
Türkiye’deki aşı çalışmaları hakkında da konuşan Şener, ‘’Hepsi klinik öncesi değerlendirme aşamasında... 12 Kasım 2020 İtibari İle WHO Listesinde yer alan...DNA aşısı- Ege Üniversitesi. İnaktive virüs- Koçak Farma, Selçuk Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi. Adenovirüs- nonreplicating vector- Ankara Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi . Canlı Atenüe- Acıbadem üniversitesi . Protein subunit- Izmir biomedicine Genome Center ( rekombinant S protein), Boğaziçi Üniversitesi ( peptit +adjuva). RNA- Selçuk Üniversitesi (mRNA) VLP- ODTÜ, Bezmi Alem Vakıf Üniversitesi’’ şeklinde bilgi verdi.
COVİD-19 VE KISIRLIK
“Covid 19 ve Erkek infertilitesi yani kısırlık hakkında değerlendirme yapan Şener, ‘’Bir süredir; testis ağrısı, ödem ve epididimorşit vakaları sunumları geliyordu. Artık ilk defa hem histopatolojik, hem de vaka serisi ile gösterilmiş’’ dedi. Kalıcı hasar bırakıp bırakmadığının henüz bilinmediğini kaydeden Şener, ‘’Sperm üretimini bozuyor. Testis iltihabı yapıyor. Geçiririz biter, gider diyenler maazallah’’ şeklinde ifade etti.
UYARILARINI YENİLEDİ
Vakaların artmasıyla uyarılarını yenileyen Alper Şener, ‘’Virüsün hızlı yayılmasında en önemli etken temaslı takibinde filyasyon ekiplerine doğru bilgi verilmemesi. Lütfen dikkat!’’ dedi.
Bünyamin Nami Tonka
