Çanakkale’nin bu zirveden inmemesinin en büyük sebebi ise ekibin çalışması ve vatandaşları bilgilendirmesi.
Çanakkale nüfus bakımında küçük bir il olmasına rağmen Türkiye genelinde organ bağışında 2'nci sırada yer alıyor. Çanakkale'nin organ bağışı konusunda duyarlı olmasını bölgesel sosyo-kültürel nedenlere bağlayan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Organ Nakli Merkezi Müdürü Prof. Dr. Cabir Alan, "Yaşam tarzı, dini inançlar, eğitim düzeyi, ailevi yapılar organ bağışında çok etkilidir. Bölgemizdeki vatandaşlarımızın eğitim ve bilinç düzeyi yüksek olduğu için organ bağışına daha duyarlı. Bu da ilimizi organ bağışında Türkiye'de 2'nci sıraya yükseltiyor" dedi.
Organ yetmezliği nedeniyle diyalize bağlı hayatını devam ettirmek zorunda kalan hastalar için organ nakli önemli bir yer taşıyor. Türkiye'de binlerce hasta sağlığına kavuşabilmek için nakil sırası bekliyor. Sağlık Bakanlığı'nın 2022 yılı verilerine göre ise Çanakkale nüfusunun diğer illere göre az olmasına rağmen, organ bağışı sıralamasında Türkiye'de 2'nci sırada yer alıyor. ÇOMÜ Organ Nakil Merkezi Müdürü Prof. Dr. Cabir Alan, Çanakkale'nin organ bağışında bu kadar önde olmasının sosyo-kültürel nedenlere bağlayarak, merkez olarak başarı oranı yüksek nakiller gerçekleştirdiklerini söyledi. Organ naklinde iki kaynaktan faydalanıldığını dile getiren Prof. Dr. Cabir Alan, "Bunlardan birincisi kadavra dediğimiz hastanelerin yoğun bakım ünitelerinde beyin ölümü gerçekleşmiş hastalardan alınan organların kullanılmasıdır. Diğeri de canlı dediğimiz akrabalar arası organ transferidir.
İdeal olan, tercih edilen kadavra dediğimiz yoğun bakımdaki beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerden alınan organların kullanılmasıdır. Ancak maalesef ülkemizde bağış oranları oldukça düşük. Yapılan istatistiklere göre ülkemizde beyin ölümü gerçekleşen her 5 hastadan sadece biri organlarını bağışlıyor. Yine son yıllardaki verilere bakacak olursak, milyon nüfus başına bağışlanan organ sayısı Avrupa'da 25-30 düzeyindeyken, ülkemizde 3-4 düzeyinde. Sağlık Bakanlığımız organ bağışı konusunda son yıllarda çok ciddi hem kamu spotları hem de bölgesel toplantılar gerçekleştiriyor. Buna bağlı olarak bağış sayısında bir miktarda bir hareketlenme var ama hala istenen düzeyde değil. 30 binin üzerinde organ bekleyen hasta var. Yıllık bağışlanan organ sayısı 4 bin civarında. Yani her yıl 25 bin hasta organ bekleme sırasında hayatını kaybediyor" dedi.
BİR UMUT, YAŞAMA TUTUNMA KAYNAĞI
Çanakkale'de son bir yılda 48 beyin ölümü gerçekleştiğini söyleyen Prof. Dr. Alan, "Bu kişilerin hemen hemen hepsi organlarını bağışladı. Bursa Koordinasyon Merkezi'nde 656 hastanın beyin ölümü gerçekleşti. Ülkemizde toplamda 4 bin civarında beyin ölümü gerçekleşti. Kadavradan alınan organlar bekleme sırasındaki hastalar için bir umut, yaşama tutunma kaynağı. Böbrek yetmezliği olan kişiler için diyaliz geçici olarak yaşamı uzatabiliyor ama genel olarak hayat süresini kısaltıyor. Bugün böbrek yetmezliğinden 100 kişinin diyalize girmeye başladığını düşünürsek, 100 kişinin 17 tanesi diyalize bağlı komplikasyonlardan dolayı bir yıl sonunda hayatını kaybediyor. 5 yıl içinde ise yüzde 50'si hayatını kaybediyor. 10 senenin üzerinde diyalize giren kişi sayısı, genel diyalize girenlerin sadece yüzde 5'idir.
Karaciğer için maalesef ki böyle bir diyaliz makinesi de yok. Bunlar eğer uygun bir verici bulunmazsa hayatını kaybediyor. Ülkemizde böbrek nakli bekleyen kişi sayısı 27 bin, karaciğer bekleyen kişi sayısı 2 bin, kalp nakli bekleyen kişi sayısı 800'dür. Bunun sebebi karaciğer yetmezliğinin nakil dışında bir alternatifi, makinesi yok. Bu hastaların çoğu maalesef bekleme sırasında yaşamını yitiriyor. Kalp için daha da vahim. Kalp yetmezliğinde sadece kadavradan alınan bağış ancak nakil yapılabiliyor. Canlı bir insanın kalbini başkasına takamazsın." şeklinde konuştu.
ÇANAKKALE'DE ÇOK DUYARLI
Çanakkale ve çevre illerin organ naklide Türkiye'de en şanslı iller arasında yer aldığını söyleyen Prof. Dr. Alan, "Sağlık Bakanlığı'nın 2022 yılında yaptığı bir çalışmada, bulunduğumuz bölge organ bağışında Türkiye'de birinci sırada yer alıyor. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Organ Nakli Birimi'nin ayrı bir özelliği daha var; organ nakli merkezimiz Türkiye'de marjinal donör dediğimiz 60 yaş üstü organların kullanımında Türkiye'de birinci sırada yer alıyor. Bu bizim için oldukça gurur verici bir tablo. Başarı oranlarımız yüzde 98 civarında. Dini inançları, yaşam tarzı, hayata bakış, sosyal nedenler, hatta din alimlerinin bu konu yaklaşımı bile organ bağışına çok etkili. Çanakkale'de halkımız organ bağışı konusunda çok duyarlı. Onun dışında üniversite personelimiz, yöneticimiz, rektörlerimiz bu konuda çok duyarlı. Dolayısıyla bütün bu bağdaşları bir araya getirdiğimizde Çanakkale şu anda Türkiye'de organ bağışı sırasında ikinci sırada yer alıyor. Bu bizim için çok gurur verici bir tablo, hem bölge itibariyle hem vatandaş hizmeti anlamında güzel bir gelişme. Organ bağışlarını sadece güney Marmara Bölgesi'nde değil, tüm Türkiye'de yaygınlaşmasını diliyorum" diye konuştu.
Murat Yüksel
