Bu rahatsızlık, koordinasyon ve motor becerilerinin gelişiminde birtakım zorlukların yaşanmasına sebep olabilir.
Genellikle beynin kas hareketlerini planlama, koordine etme yeteneğinde zayıflıklar gözlemlenebilir.
Dispraksi rahatsızlığına sahip kişiler, günlük aktivitelerinde özellikle yazı yazma, düğme ilikleme gibi ince motor becerilerde zorluk yaşayabilir.
Aynı zamanda yine aynı şekilde kaba motor beceriler içerisinde yer alan koşma ve zıplama gibi eylemlerde odak güçlüğü oluşabilir.
Bu noktada vücut hareketlerini düzgün bir şekilde koordine etmek güç bir hâl alarak el ve göz koordinasyonu gerektiren aktivitelerin yapılması bir sorun haline gelebilir.
Dispraksi Nedir?
Zihinsel planlama ve organizasyon zorlukları oluşturan dispraksi rahatsızlığı, motor hareketlerini başlatmak, düzenlemek veya doğru bir sıralamayla yapmak gibi işlevleri oldukça zorlaştırabilir. Bu nedenle çocukların kendi yaşıtlarıyla olan ilişkilerini olumsuz yönde etkileyebilir.
Özgüveni zedeleyen gelişimsel motor koordinasyon bozukluğu, sosyal izolasyona ve kaygı gibi duygusal etkilere sebebiyet verebilir.
Nedenleri Nelerdir?
Dispraksi Nedenleri Nelerdir?
Dispraksi çeşitli nedenlere bağlı olarak çocukluk döneminde ortaya çıkabilir. Birden fazla faktörün etkileşimi sonucunda oluşan bu rahatsızlık tedavi edilmediği durumda oldukça rahatsız edici olabilir.
Bu nedenle doğru zamanda teşhis edilmesi ve alanında uzman bir doktor tarafından tedavi sürecinin başlatılması gerekebilir.
Bazı durumlarda dispraksi kalıtsal bir rahatsızlık olarak değerlendirilir.
Aile içerisinde benzer motor koordinasyon bozuklukları yaşayan biri olduğu zaman, genetik yatkınlık söz konusudur.
Beynin belirli bölgelerinde meydana gelerek gelişimsel bozukluklara neden olan motor ve koordinasyon rahatsızlığı, planlama ve koordine etme gibi kabiliyetlerin önüne geçer.
Aynı zamanda erken doğan bebeklerde, beyin tam olarak gelişmediğinde motor becerilerini olumsuz yönde etkileyen dispraksi gibi rahatsızlıklar gözlemlenebilir.
Çocukluk döneminde olduğu gibi sonradan da çeşitli faktörlere bağlı ortaya çıkabilir.
Beyin yaralanmaları ve travmalar, motor kontrolünün sağlandığı bölgelerde hasara neden olabilir.
Tüm bunların yanı sıra gebelik sırasında bebeğin alkol, sigara veya benzeri toksik maddelere maruz kalması da beyin bölgesinde motor ve koordinasyon becerilerinin gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir.
Hamilelik dönemi boyunca geçirilen enfeksiyonlar, stres ya da beslenme eksiklikleri bebeğin gelişimsel açıdan zarar görmesini doğrudan etkiler.
Öğrenme güçlükleri, otizm spektrum bozukluğu, anksiyete, depresyon gibi psikolojik durumlara maruz kalınması dispraksi gibi hastalıklara zemin hazırlar.
Dispraksi Belirtileri Nelerdir?
Dispraksi, motor becerilerini ve koordine etme kabiliyetini olumsuz yönde etkileyen ciddi bir rahatsızlıktır. Dispraksi belirtileri çoğu zaman kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir, ancak genel olarak kendini gösterdiği durumlar şu şekilde sıralanabilir:
Motor koordinasyon zorlukları
Denge problemi
Zihinsel planlama ve organizasyon zorlukları
Günlük yaşam aktivitelerinde zorluk
Zihinsel ve duygusal belirtiler
Dikkat dağınıklığı
Zihinsel yavaşlama
Görsel, işitsel koordinasyon zorlukları
Fiziksel aşırı hareketlilik
Öğrenmede gerileme
Yeni becerileri öğrenmede zorluk yaşanması, motor becerilerde yavaş gelişim ve günlük aktivitelerde öğrenme süresinin uzaması gibi durumlar belirtiler içerisinde yer alabilir.
Ayrıca görsel dikkat ve algılama sorunları, görsel uyaranları dikkate alma, görsel bilgiyi işleme gibi durumlarda çoğu zaman zorluklar yaşanabilir.
Hızlı düşünmede güçlük, tepki vermede zorluk gibi bariz bir şekilde kendi gösteren rahatsız edici birtakım durumları beraberinde getirir.
Dispraksi Tedavisi Nedir?
Dispraksi belirtilerinin görülmesi durumunda genel nöroloğa danışmak oldukça önemlidir. Dispraksi tedavisi ile hastalığın etkileri azaltılabilir.
Çoğunlukla çocukluk dönemimde fark edilen dispraksi, tedavi edilmediği durumlarda günlük yaşamda motor becerilerin ve koordine kabiliyetinin uyumunu etkileyebilir.
Tedavi sürecinde ise bireyin yaşı, ihtiyacı ve zorluklarına uyum sağlayan etkili bir yöntem seçilir. Bu noktada doğru bir tanı konulması, kişiye özel bir tedavi süreci hazırlanması öngörülür.
Bu noktada motor beceri sorunları ve buna bağlı olası nörolojik nedenler çeşitli testlerle dikkatli bir şekilde araştırılabilir. Bir diğer aşamada ise rahatsızlığın şiddetli görülmesi durumunda hasta ergoterapistlere yönlendirilebilir.
Burada günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık kazandırılmasını amaçlayan profesyoneller, dispraksi tedavisinde temel bir rol oynayabilir.
Alanında uzman bir doktorun önermesi doğrultusunda kas gücü, denge, postür ve motor koordinasyonu sağlamak üzere bir fizyoterapiste başvurmanız gerekebilir.
Bazen duygusal zorluklarla ilişkilendirilen bu rahatsızlık, özgüven eksikliği ve kaygı durum bozukluğu sonucunda ortaya çıkabilir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda ise kognitif davranış terapisine gidilmesi önerilir.
Böylece, duygusal zorlukları yöneterek olumsuz düşünce kalıplarının yıkılması hedeflenir. Çocuklar için okulda ek bir destek görmeleri iyileşme sürecine katkıda bulunabilir.
Bu yüzden öğretmenleri bilinçlendirerek çocuklarınıza özel eğitim planlarının hazırlanmasını talep edebilirsiniz.
Dispraksi Türleri Nelerdir?
Dispraksi, beyindeki motor becerilerini kontrol eden bölgelerin etkilenmesinden kaynaklanan bir rahatsızlıktır.
Çoğu zaman çocukluk döneminde hareket ve koordinasyon bozukluğu olarak ortaya çıksa bile yetişkin bireylerde de görülme olasılığı yüksektir. Dispraksi rehabilitasyonu rahatsızlığın türüne göre değişir.
Dispraksi rahatsızlığı, farklı alt türlere sahiptir:
Motor dispraksi yürüme, koşma, zıplama gibi temel motor becerilerinin zorlukla yerine getirildiği türüdür. Çocuklarda sıklıkla görülen bu durum, gelişim dönemlerine kadar geç yürümelerine ve fiziksel aktivitelerde zorluk çekmelerine neden olabilir.
Bilişsel dispraksi ise belirli bir hedefe ulaşma aşamasında planlama ve uygulamada yaşanan sıkıntılı sürece sebebiyet verebilir.
Gelişimsel dispraksi çocukluk döneminde motor becerileri geliştirirken yaşanan zorlukları ifade eder. Gelişimsel dispraksi, çocuğun yaşına uygun motor becerileri öğrenmede gecikmelere yol açabilir.
Duyu-motor dispraksi ise duyusal bilgilerin motor hareketlerle uyumlu bir şekilde entegrasyonunu etkiler.Verbal dispraksi konuşma motor becerilerini etkileyen bir dispraksi türüdür. Kişi, doğru konuşma hareketlerini gerçekleştirmekte zorlanabilir, bu da telaffuz sorunlarına yol açar. Konuşma terapisi yardımıyla doğru şekilde ses üretme, yiyecekleri düzgün yeme gibi fonksiyonlar geliştirilebilir.
Bu türlerin teşhisi sonrası hastaya dispraksi rehabilitasyonu yapılabilir. dispraksi rehabilitasyonu bu hastalığa sahip bireylerin günlük yaşam aktivitelerinde daha bağımsız ve etkili olabilmelerini sağlamak için uygulanan tedavi sürecidir.
Rehabilitasyon genellikle iş terapistleri, fizyoterapistler ve konuşma terapistleri gibi uzmanlar tarafından yürütülür.
Dispraksi nedenleri nelerdir?
Dispraksi oluşumuna birden fazla faktör etki edebilir, bunlar arasında; genetik faktörler, beyin gelişimi ve sağlığı, prematüre doğum, doğumsal nörolojik durumlar, çevresel faktörler yer alabilir.
Dispraksi teşhisi nasıl konur?
Uzman bir hekim tarafından tanı konulabilir. Detaylı klimik değerlendirmesi, tıbbi geçmişin alınması ve gelişimsel geçmişe bakılır. Fiziksel muayene ve motor becerilerinin değerlendirilmesi ile bir sonuca varılır.
Dispraksi tedavisinde hangi yöntemler kullanılır?
Çoğu zaman motor becerilerinde yaşanan zorlukları gidermeye yönelik çeşitli yöntemlere başvurulur. İş terapisi, fiziksel terapi, oyun terapisi, bilişsel davranışçı terapi, sosyal beceri eğitimi ve duyusal entegrasyon terapisine başvurulabilir.
Kaynak:Medicalpark
