Lifli yapıya sahip olan pırasa, bünyesinde bulundurduğu mineraller ve vitaminlerle bütünleşmiş bir sebzedir. Özellikle zeytinyağlı yemek olarak tüketilen sebze; omlet çeşitlerinde, çorbalarda ve salatalarda da kullanılır.
Allium familyasından olan pırasa, beyaz uzun sapı ve yeşil uzun keskin yapraklara sahiptir. Tarih boyunca çeşitli kültürlerde besleyici ve lezzetli bir sebze olarak değer kazanan pırasanın kökeninin Akdeniz ve Ortadoğu olduğu tahmin edilir. Günümüzde de sağlıklı diyetlerin önemli bir parçası olarak karşımıza çıkar. Dört mevsim yetişebilen pırasanın en verimli olduğu zaman sonbahar ve kış aylarıdır. Hasat edilip temizlenerek kurutulduktan sonra doğrudan kullanılabilirliği açısından pratiktir. Yüksek besin değerine sahip olan sebze ne kadar taze ise tadı ve dokusu da o kadar güzel olur. Taze pırasa çiğ tariflerde tüketime daha uygundur. Pırasa yeşil soğana çok benzeyebilir fakat çok daha hafif olması açısından soğangillerin en yumuşak üyesidir.
Pırasanın Yararları
Besleyici bir sebze olarak bilinen pırasanın sağlığa çeşitli yararları vardır. İşte pırasanın bazı mevcut yararları:
Kanser Riskini Azaltabilir: Allium familyasındaki sebzeleri tüketenlerde prostat, mide, kolon kanseri ve yemek borusu kanserlerinin daha az görüldüğü tespit edildi.
Bağışıklık Güçlendirici Etki Sağlayabilir: Hücre onarıcı özelliği ve içerdiği antioksidanlar sayesinde bağışıklığı güçlendirebilir.
Göz Sağlığının Korunmasına Yardımcı Olabilir: Pırasa, güçlü bir antioksidan olan karotenoid açısından zengindir. Karotenoid, katarakt ve yaşa bağlı makula dejenerasyonu riskini azaltmayı destekleyebilir.
Kalp Sağlığının Korunmasını Destekleyebilir: Kalp rahatsızlığı riski bulunanlar flavonoid içermesi bakımından pırasayı tercih edebilir. Flavonoid kan basıncı ve damar fonksiyonlarının düzenlenmesine katkıda bulunabilir.
Vitamin İçeriği Açısından Zengindir: Folik asit, niasin, riboflavin ve tiamin gibi birçok vitamin içerir. Hamilelikte tüketilmesi, yeni doğan bebeklerde nöral tüp defektlerinin önlenmesine yardımcı olabilir.
Kemik Gelişimini Destekleyebilir: K vitamini ve manganez açısından zengin olan pırasa kemik oluşumuna katkıda bulunabilir.
Kilo Kontrolüne Yardımcı Olabilir: düşük kalorili bir sebze olan pırasa aynı zamanda yüksek oranda lif içerir, bu sayede günlük kalori tüketimini artırmadan kendinizi tok hissetmenize yardımcı olur.
Bu yararlar, pırasanın dengeli bir diyetin bir parçası olarak tüketildiğinde ortaya çıkabilir. Ancak, bireylerin özel sağlık durumlarına ve ihtiyaçlarına göre beslenmelerini düzenlemeleri önemlidir.
Pırasa Faydaları Nelerdir?
Pırasanın Besin Değerleri
Pırasa vücut fonksiyonlarının yerine getirilmesinde önemli rol oynayan vitamin ve mineraller açısından zengin bir besindir. Yorgunluğun ve bitkinliğin azaltılmasına, kemik sağlığının korunmasına ve bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olur.
100 gr çiğ pırasa şunları içerir:
Kalori: Yaklaşık 61 kalori
Protein: Yaklaşık 1.5g
Yağ: Yaklaşık 0.3g
Karbonhidrat: Yaklaşık 14.9g
Lif: Yaklaşık 2.1g
Şeker: Yaklaşık 3.9g
A Vitamini: 1667 IU (Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin önerdiği günlük değerin yaklaşık %33'ü)
C Vitamini: 10.1mg (Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin önerdiği günlük değerin yaklaşık %17'si)
K Vitamini: 47.7mcg (Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin önerdiği günlük değerin yaklaşık %60'ı)
Folik Asit (B9 Vitamini): 83mcg (Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin önerdiği günlük değerin yaklaşık %21'i)
Demir: 0.7mg
Potasyum: 325mg
Besin değerleri, yetiştirme koşulları, hasat zamanı ve pek çok faktöre göre değişebilir, bu nedenle bu değerler genel bir referanstır.
Pırasa Nasıl Kullanılır?
Pırasa farklı şekillerde kullanılabilir. İşte bazı tüketim çeşitleri:
Taze Tüketim: Pırasa salatalara, sandviçlere eklenebilir ve taze olarak yenilebilir.
Haşlanmış Pırasa: Dilimlenmiş pırasa kaynar suya eklenip 5-7 dakika haşlanabilir, sonra suyu süzülüp biraz tavada kurutularak tüketilebilir.
Buharda Pişirme: Pırasa dilimleri buharda 15-20 dakika pişirilebilir. Buharda pişmiş pırasa yağsız oluşuyla kilo kaybına destek olur.
Kavrulmuş veya Izgara Pırasa: Pırasa kavrulabilir veya ızgarada pişirilebilir. Izgaraya koymadan önce sapları yağlanabilir. Izgaralanmış ya da kavrulmuş pırasa soslanarak lezzetlendirilebilir.
Pişirme Süresi: Haşlanmış, buharda veya kavrulmuş pırasanın pişme süresini yemeğe ve kişisel tercihlere göre ayarlayabilirsiniz.
Yemeğe Eklenmesi: Pırasa, makarna, pirinç, patates gibi çeşitli yemeklere eklenerek kullanılabilir.
Bu basit tarifler, pırasayı günlük yemeklerinize eklemenin kolay yollarıdır.
Pırasa Zararları
Pırasa tüketimde olaşabilecek bazı potansiyel yan etkiler ve zararlar:
Pırasa, kan sulandırıcı ilaç kullanan kişilerde ilaç etkileşimi oluşturabilecek K vitamini bakımından çok yüksektir.
Oksalat içermesi nedeniyle böbrek taşı oluşumuna katkıda bulunduğu için böbrek sorunlarına sahip olanlar dikkatli tüketmelidir.
Pırasa tüketimi, bazı insanlarda mide rahatsızlığı veya gaz gibi sindirim sorunlarına neden olabilir. Bu durum, bireyden bireye değişebilir. Özellikle hassas bir mideye sahip olanlar, pırasayı aşırı miktarda tüketmekten kaçınmalıdır. Eğer sindirim sorunları yaşanıyorsa veya buna benzer bir reaksiyon görülüyorsa, pırasa tüketim miktarı azaltılmalı veya bir sağlık profesyoneline başvurulur.
Pırasa, goitrogen adı verilen bir bileşen içerir. Bu, aşırı miktarda tüketildiğinde tiroid fonksiyonlarını etkileyebilir. Ancak, normal miktarda tüketildiğinde genellikle bir sorun yaratmaz. Tiroid sorunları olan bireyler aşırı tüketimden uzak durmalıdır.
Pırasa, bazı insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Özellikle soğan ya da sarımsak alerjisi olan kişilerde, pırasa tüketimi kaşıntı, kızarıklık veya diğer alerjik belirtilere yol açabilir.
Çiğ Pırasanın Faydaları Nelerdir?
Diğer birçok sebze gibi pırasa da çiğ olarak tüketilebilir. Çiğ şekilde salatalara eklenebilir, diğer sebzelerle karıştırılabilir. Pırasayı, tüketmeye yakın doğramaya özen göstermeniz oksidasyona uğrayıp kararmasını engelleyebilir. Çiğ pırasa gevrek ve hafif tatlı bir tada sahiptir. Vitamin ve mineral bakımından zengindir. Pırasayı çiğ tüketmek, içerdiği C vitamini gibi besin maddelerinin daha iyi korunmasına yardımcı olabilir, çünkü bazı vitaminler pişirme işlemi sırasında kaybolabilir. Taze pırasa, salataların yanı sıra sandviçlerde, dürümlerde, sebze dip sosları ve mezelerinde de kullanılabilir. Kreatif yemek tarifleri ile çiğ pırasayı kullanmak, sağlıklı ve lezzetli bir diyetin keyfini çıkarmaya yardımcı olabilir.
Pırasa nasıl temizlenir ve doğranır?
Pırasanın dış katmanları çıkarılır, topraklı kısımları iyice yıkanır. Uzunlamasına kesilir ve ardından dilimlenir. İstenilen boyutta doğranabilir.
Pırasa Yemeğinin Faydaları nelerdir?
Pişmiş pırasa, besin değeri açısından çiğ pırasaya oranla daha zengindir. Yumuşak ve kendine özgü bir aromaya sahiptir. Pişirme işlemi hücre duvarlarını parçaladığı için lif emilimini kolaylaştırır. Aynı zamanda pırasanın doğal lezzetini ortaya çıkarır ve yemeklere hoş bir tat katabilir. Pişmiş, pırasa içeren yemekler daha çekici hale gelir. Bu da çeşitli sağlıklı yemekleri tüketme motivasyonunu artırabilir.
Pırasa Tohumu Faydaları Nelerdir?
Pırasanın filizlenmiş tohumları, yemeklerinize lezzet katacaktır. Filizlenmiş pırasa tohumu tüketimi; güçlü idrar söktürücü, detoks yapıcı ve antioksidan özellikleri vardır. Pırasanın tohumlarının filizlenmiş yeşillikleri, B6 vitamini de dahil olmak üzere faydalı besinlerle doludur. C vitamini varlığı nedeniyle pırasa tohumu filizleri yerseniz bağışıklık sisteminiz fayda görür. Pırasa, içeriğinde bulundurduğu flotlarla iyi bir yiyecek seçeneği haline gelir. B6 düzeyinizi dengede tutmak istiyorsanız, çiğ filiz olarak yemek iyi ve sağlıklı bir yöntemdir.
Kaynak: www.medicalpark.com.tr
