Nart boyu Hun Türklerinin yaratılış ve yıldızların oluşumu ile ilgili orijinal metinler maaalesef zaman içinde kaybolmuş durumda. Belki bir gün, beklenmedik bir yerlerde yeni keşifler yapılabilir.
Nart boyu Hun Türklerinin yaratılış ve yıldızların oluşumu ile ilgili orijinal metinler maaalesef zaman içinde kaybolmuş durumda. Belki bir gün, beklenmedik bir yerlerde yeni keşifler yapılabilir. Fakat, elde kalanlar nesilden nesile sözlü olarak
aktarılan ve ancak çok yakın zamanlarda yazıya dökülen manzum kaynaklar. Elbette ki bu süreç içersinde, orijinal metinlerin ne kadar değiştiği, kelimelerin ne kadar anlam çarpıtmasına uğradığı kolayca tahmin edilemiyor. Fakat geriye kalanlar dahi, Hun Türklerinin çağdaş kozmoloji bilgileriyle de pek çok yerde uyuşan kozmik bilgilere sahip olduğunu göstermekte. Aşağıda bu yaratılış şiirlerinden biri yer almaktadır ve bilinen en eski metinlerden biridir.
Ertde ertde, bek ertde
Tengri (Teyri), başında bolğan toğuz kökde
Bir tuban kıbba bolğandı,
Uça-cüze kesi allına turgandı,
Açıulansa toğuz köknü iyirip suurğandı,
Kindiginden urçuk kibik burulğandı,
Üçden-toğuz bola cayılıb-turğandı.
Gitçe tuban kıbbalanı içine cuthandı
Sora başına sıy tartıb
Mazallı bir Ana-Tuban bolğandı.
Azmı bodu … köbmü boldu ?
Ana-Tuban ullu boldu…
Kıyırından buçhak-buçhak tubanlanı atar boldu
Buçhakla da kıbba-kıbba kesi colun tutar boldu.
Gitçeğe-ua onou kerek-
Toğay turdu tuban bölek:
Kağışdıla, tartışdıla,
Çarış-çarış çabıştıla,
Ulluağa cabıştıla,
Tüşün-tüşün kaytışdıla,
Soluu-soluu aytışdıla,
Öşün-öşün uruşdula
Ayta-ayta soruştula
Cannız-cannız asılğan da,
Kaum bolub cağılğan da,
Kaçıb ketgen, kaytıb kelgen,
Kölü kalğan, acim etgen,
Alay ete barısı da birleş boldu
Tengrige col tutulsun deb kennes boldu.
Azmı ketdi … köbmük etdi !
Tuban bölek toğuz köknü başına cetdi.
Cetdi ese ne etdi ?
Hathusuna kün tayak urdu,
Tuban bölek da seyirsinib turdu,
Baurundan canar bolub simsiredi,
Töngeginden tebren-tebren titiredi,
Şınkart canar, içi burur, turur boldu,
Tört canından kün tayakla urur boldu.
Kün tayala sıza-sıza tubanladan sız etdi,
Töngegine örten salıb canar-canar ız etdi.
Ura-ura tepledi da karan tarthan kör etdi,
Bura-bura burdurdu da burgu celley bur etdi …
Köbmü boldu … azmı boldu…
Tögerek carıkdan toldu
Tengri toturu tuban bölekni urğuç urdu
Urgan-urğanı da culduz turdu.
Turdu da ne etdi ?
Tengri iygen cerge ketdi.
Alay bla Ullu Tengri közbaylangını ayık etdi.
Tercümesi…
Eski eski, çok eski zamanlarda
Tanrı’nın tepesinde olduğu dokuz-gökte
Bir duman topağı yaşarmış.
Kendi başına yüzer-uçarmış,
Kızdığı zaman gökleri birbirine katarmış,
Göbeğinden de durmadan dönermiş,
Üçten dokuza çoğalır genişlermiş,
Küçük dumanları durmadan avlarmış
İçine yutarmış.
devam edecek...
