Malum iklim özellikleri sürekli değişiyor. Sınırlar açıldı. Küresel ısınmanın bütün belitileri görülüyor artık. Koca yaz ve sonbaharın sonuna kadar tek damla yağmur düşmedi.
Eski takvimler yeni mevsimlere neredeyse uymuyor. Baharlar ve kış kısaldı. Yaz uzadı. Eskisi gibi yağışlar düzen tutmuyor. Kışın ortasında yaz günleri yaşanıyor adeta. Yine de eski takvime göre kış günlerini hatırlamakta yarar var.
Anadolu, çok çeşitli iklim ve ekolojik sistemlere sahip olduğundan yabancılar tarafından ‘Asia Minor-Küçük Asya’ olarak tanımlanmaktadır. Dünya’nın en büyük kıtasını Anadolu temsil edebilmektedir. Asya’nın Sibirya’sını, Hindistan ve Çin’in Himalayalarını Anadolu’da bulmak mümkündür.
Anadolu, tarım kültürünün başladığı topraklardır. Bundan 12.000 yıl önce ilk defa buğday Şanlıurfa-Göbeklitepe’de yetiştirilmeye başlanmıştır. Tarım Anadolu’da gelişmiş ve Dünya’ya buradan yayılmıştır. Bu özelliğiyle Anadolu çiftçisi zengin bir tarım kültürüne ve deneyimine sahiptir. İklimler cenneti olarak tanımlanan Anadolu’da yüzlerce bitki ve hayvan türü kültüre alınmış ve insanoğlunun beslenmesinde kullanılmıştır.
Anadolu köylüsü uzun yılların deneyimiyle yılı belirli dönemlere ayırmıştır. Yıl, kasım günleri ve hıdrellez günleri olmak üzere iki mevsimden ibarettir. Kasım günleri 8 Kasımda başlar ve 179 gün sürer. Hıdrellez günleri, yani yaz günleri ise 6 Mayısta başlar ve 186 gün sürer.
Kış günleri olarak da bilinen kasım günlerinde, karakış, zemheri, hamsin, cemreler, kocakarı soğukları ve Sitte-i Sevir dönemleri vardır.
Güneş ışınlarının Anadolu’ya daha kısa süre ve daha uzun yol kat ederek uğradığı kış günlerinde havalar genellikle soğuktur.
Karakış, 11-21 Aralık tarihleri arasındaki yılın en kısa günleridir. Zemheri, 21 Aralıkta başlar ve 40 gün sürer. Yılın en soğuk günleridir. Bu dönemde yağan yağışların sıcaklık düşük olduğu için bitkilere yararı olmamakla birlikte, buharlaşma düşük olduğu için yer altı ve yer üstü su rezervlerinin artması zemherideki yağışlara bağlıdır. Hamsin, 1 Şubattan sonraki 50 günlük dönemi kapsar. Günlerin uzadığı, havaların ısınmaya başladığı dönemdir. Cemreler, bu mevsim içinde 20 Şubattan itibaren birer hafta arayla havaya, suya ve toprağa düşer. Hamsinde havalar çok değişkendir.
Kış günleri, 11 Martta başlayan ve bir hafta devam eden kocakarı soğukları ve 20 Nisanda başlayıp 6 gün süren Sitte-i Sevir dönemleriyle sona erer.
Anadolu çiftçisinin asırların deneyimiyle oluşturduğu devrelere göre, kış günlerinde, kararlı soğukların hüküm sürmesi gerekir. Küresel ısınmayla birlikte kış mevsimi kısalıyor. Yağışlar, soğuklar ve sıcaklar perakende yerine toptan gelip gidiyor.
Mevsim düzensizliği şimdi olduğu gibi geçmişte de yaşanmış ve atasözleriyle betimlenmiştir. Kış kış gerek yaz yaz atasözü bu çok güzel açıklamaktadır.
