Tozlaşmada arıların oynadığı rol tartışılmaz. Doğal tozlayıcıların azalması, bir çok meyve türünde meyve tutumu yanında kalite ve lezzeti de yakından etkiliyor. Bu meyanda bal arıları öne çıksa da onlarda da önemli koloni ve nüfus kayıpları yaşanıyor. Mevsim düzensizlikleri ve uzun süren kuraklıklar çiçek sayısını, polen ve nektar verimini önemli derecede azaltıyor. Haliyle bu gelişmeler hem bal arısı popülasyonlarını hem de doğal tozlayıcı nüfuslarını düşürüyor.
Böcekler tarafından yapılan tozlaşma, küresel gıda üretiminin üçte birine katkıda bulunuyor. Ancak tozlayıcıların, polenlerin ve ürün çeşitlerinin kimliğinin, ürünlerin besinsel, duyusal ve ticari değeri söz konusu olduğunda meyve kalitesini ne ölçüde etkilediği konusunda çok az araştırma bulunuyor. Tozlayıcılar, tarlalardaki hareket kalıpları ve ziyaret ettikleri bitki çeşidi aracılığıyla ürün kalitesini etkiliyorlar. Araştırmacılar, tozlayıcıların genel tanıtımının şimdiye kadar çok fazla öncelik olduğunu ve bunun bitki kalitesi pahasına olduğunu, tozlayıcıların türlere özgü davranışlarının ve tarladaki ürün çeşitlerinin dağılım kalıplarının dikkate alınmasıyla iyileştirilebileceğini savunuyorlar.
Meyve bahçelerinde özellikle çapraz tozlaşmayı artıran arılar, meyvelerde tat ve aroma özelliklerini iyileştiriyor. Üstelik meyve türlerinin çoğunluğu sağlıklı meyve tutmada arı veya böcek faaliyetine ihtiyaç duyuyor. Tozlaşmanın sağlıklı olduğu ürünlerde C vitamini başta olmak üzere, yağ bitkilerinde randıman ve yağ kompozisyonunu olumlu etkilediği çok sayıda araştırıcı savunuyor.
Dünyada küresel ısınma ve yoğun ilaç kullanımı nedeniyle tozlayıcı böcek ve arı nüfusu sürekli azalıyor. Oysa tozlayıcılar meyve ve tohum tutumunu sağlamak suretiyle milyarlarca dolar katkı sağlıyorlar. Arı nüfusunun azalması problemini çözmek için uzmanlara göre elle yapay tozlaşmanın yaygınlaşması gerekiyor.
Bugün çok sayıda bitki türü meyve ve tohum tutabilmek için arı faaliyetine mutlak ihtiyaç duyuyor. Badem ve kiraz başta olmak üzere çok sayıda meyve ve sebze türünde tozlayıcı çeşide ihtiyaç duyuluyor. Yine ayçiçeği ve mısır gibi bitkilerin tohumluk üretiminde ana ve baba hatlar kullanılıyor. Hava şartları başta olmak üzere tozlayıcı yoğunluğu sağlıklı meyve, sebze ve tohum eldesinde önemli rol oynuyor. Çeşitlerin çiçeklenme dönemlerinin aynı tarihlere denk gelmesi yanında polenin de taşınması gerekiyor. Tozlayıcı yoğunluğunun azalmasına bağlı olarak arazide polen toplanması ve dron veya farklı aletlerle polen verilmesi işlemi birçok bitki türünde zorunlu hale geliyor.
Antepfıstığı, ceviz ve fındık gibi türlerde de polenlerin toplanması ve dişi çiçekler olgunlaştığında polenlerin pulverize edilmesi işlemleri dünyada yaygınlaşmaya başladı.
Badem, kiraz, vişne gibi ürünlerde arı faaliyetlerine öncelikli olarak ihtiyaç duyuluyor. Diğer yandan polen taşınması gereken çok sayıda bitki türü zamansız çiçeklenme nedeniyle meyve tutmuyor. Burada da polen stoğu yapılması gerekiyor.
