Bir zamanlar nohut ihracatında otorite olan memleket nohut ithal ediyor. Nohut sattığımız ülkelerden nohut ithal ediliyor. Oysa nohut üretimi de mekanize olabilirdi. Nohut kıt koşulları ekonomiye kazandıran bir bitkidir. Leblebi başta olmak üzere farklı ürünlere işlenebilir bir üründür.
İklim değişikliği gıda güvenliğini tehdit ederken nohut güvenilir ürünlerin başında geliyor. Viyana Üniversitesi liderliğinde bir araştırma ekibi farklı nohut genotiplerinin doğal çeşitliliğini ve kuraklık stresine karşı dirençlerini araştırdı ve nohudun en güvenli bitkilerin başında geldiğini ortaya koydu.
İklim değişikliği nedeniyle Orta Avrupa'da da uzun süreli kuraklık stresi kendini gösteriyor. Yazlık ürün yetiştiriciliği riskli görünüyor. Bu nedenle nohudun kışlık tahıllarla münavebeye girecek en önemli protein kaynağı olduğu ortaya çıkıyor.
Dünyada bitki genetik çeşitliliğinde ciddi azalma yaşanıyor. Küresel gıda üretim sistemleri giderek daha tekdüze hale geliyor. Dünyada yenilebilir ürün çeşidi yaklaşık 7.000 olmasına rağmen, küresel gıda üretiminin üçte ikisi sadece dokuz ürün türüne dayanıyor. Dünya gıda üretiminin yarısından fazlası mısır, buğday ve çeltiğe dayanıyor. Bu üç üründen mısır ve çeltik sulu koşullarda yetiştiriliyor ve su kaynakları giderek azalıyor. Mısır üretiminde ciddi azalışların olabileceği tahmin ediliyor.
Daralan genetik kaynaklar, biyoçeşitliliğin azalması bitkilerin hastalık ve zararlılara karşı duyarlılığının artması, kuraklık ve iklim değişikliği gibi faktörlere karşı direncin azalması ve ekonomik kırılganlığın artması gibi çeşitli olumsuz sonuçlar sürekli artıyor. Azalan ürün çeşitliliği nedeniyle daha fazla sentetik kimyasal kullanımını zorunlu hale getiriyor.
Yeterli bitki ve genetik çeşitliliğin sürdürülmesi, gelecekte değişen koşullara uyum sağlayan genotiplerin geliştirilmesi hayati önem taşıyor. Araştırma ekibi artan küresel ısınma ve kuraklığa karşı nohudun gıda güvenliğini güçlendirmede önemli bir ürün olduğunu belirtiyor.
Farklı nohut çeşitleriyle ve farklı stres koşullarında yürütülen çalışmalarda yeterli ve tatminkâr verimlerin alınması gelecek için ümitvar görünüyor. Farklı çeşitler ve yabani genotipler, kalıcı kuraklık stresiyle başa çıkmak için çok farklı mekanizmalar gösteriyor. Bu doğal genetik çeşitlilik, iklim değişikliğine dayanıklı gıda üretim sistemlerini geliştirmede önemli görünüyor. Her koşulda bitkilerin tohum tutması ve ürün vermesi çok daha büyük önem arz ediyor.
Nohut Anadolu kökenli bir tür. İlk defa Anadolu’da alındığı ve binlerce yıldır kendini sürdürdüğü dikkate alınırsa gelecekte en önemli protein kaynağı olabileceğini görmek zor değil. Bunun için memleketin kaybetmeye başladığı ürünü yeniden kazanması gerekiyor. genetik zenginliğini de araştırmalarına ilave ederse dünyanın üzerinde önemle durduğu nohut tarımına önemli katkılar sunabilir.
